(Post 22/11/2012) Israel tọa lạc trên một dải đất hẹp vùng Trung Đông, nơi ngập tràn nắng gió và những triền cát trải dài dưới cái nắng chói chang. Nhưng con người nơi đây đã vượt lên trên sự khắc nghiệt của tự nhiên đó bằng chính sự sáng tạo và cần cù lao động của mình. Họ đã gieo mầm xanh trên mảnh đất khô cằn này khát vọng, một khát vọng vươn lên bằng trí tuệ Do Thái...

Ứng dụng công nghệ vào nông nghiệp tại Israel. Ảnh: Israel Trade Commission.

Khát vọng vươn lên đã lý giải tại sao Israel đang là quốc gia có chỉ số sáng tạo toàn cầu (Global Innovation Index) hàng đầu thế giới hiện nay và có số lượng khởi nghiệp trên mật độ dân cư cao nhất thế giới.

Yếu tố đầu tiên phải kể đến là con người. Israel sở hữu một lực lượng lao động có trình độ cao và được đào tạo bài bản. 24% lực lượng lao động có bằng đại học. Cứ 10.000 người lại có 135 kỹ sư có trình độ đại học trở lên.

Nhưng quan trọng hơn hết, những con người đó được đào tạo trong những trường danh tiếng và có chất lượng quốc tế như: Technion, Weizmann Institute, Tel Aviv University, Hebrew University of Jerusalem, Ben Gurion University.

Một chi tiết thú vị nữa là các khóa nghĩa vụ quân sự bắt buộc ở Israel đã đóng góp đáng kể cho nền công nghệ thông tin tại nước này. Rất nhiều quân nhân xuất ngũ áp dụng những kiến thức công nghệ thông tin học được tại quân đội và áp dụng vào cuộc sống hằng ngày.

Ngoài ra, đợt di cư 1 triệu người, chủ yếu là những kỹ sư, nhà khoa học có trình độ cao từ Liên Xô cũ tới Israel trong thập niên 90 cũng bổ sung đáng kể vào đội ngũ nhân lực trình độ cao tại quốc gia này.

Ở con người Israel còn có một thứ văn hóa khởi nghiệp như đã ăn sâu vào mỗi người. Tinh thần doanh nhân ở mảnh đất này có lẽ đã được hun đúc khi người Israel phải tìm mọi cách để kiếm sống, tồn tại và vượt qua khó khăn. Các mạng lưới và chia sẻ thông tin ở quốc gia này rất dễ dàng và cởi mở, tạo điều kiện cho từng cá nhân có thể đóng góp ý tưởng dù là nhỏ nhất của mình.

Sẽ thật thiếu sót khi nhắc tới yếu tố con người mà quên đi vai trò không kém phần to lớn từ chính phủ Israel - yếu tố đóng vai trò quyết định đưa Israel tiến xa trong vị thế quốc gia mạnh về công nghệ.

Đại học Quốc gia Tel Aviv - trường Đại học lớn nhất tại Israel. Ảnh: ACBP.

Hàng loạt chương trình hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ đã và đang được chính quyền Israel triển khai. Chính phủ lập ra phòng Khoa học (Office of Chief Scientists) trực thuộc Bộ Công nghiệp. Phòng này có chức năng chính là hỗ trợ các hoạt động R&D, các doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Trong nước, phòng Khoa học đã xúc tiến nhiều chương trình nhắm tới các đối tượng khác nhau. Đó là quỹ R&D với ngân sách 300 triệu USD cho tất cả các công ty trên đất nước với hmức ỗ trợ tới 50% chi phí R&D, chỉ thu 3-4% doanh thu nếu dự án thành công.

Ở quy mô nhỏ hơn, chương trình "Lò ấp công nghệ" (Technology incubator) với ngân sách 30 triệu USD hướng tới các doanh nghiệp đang tìm vốn đầu tư mạo hiểm (venture capital). Nếu được chấp thuận thì doanh nghiệp sẽ được tài trợ tới 85% chi phí R&D.

Quy mô nhỏ nhất có lẽ là "Tnufa" và "Heznek" dành cho giai đoạn hình thành ý tưởng khởi nghiệp (pre-seed, seed). Ngoài ra, phòng OCS còn có chương trình "Magnet", "Mini magnet" tài trợ tới 66% chi phí R&D và không yêu cầu hoàn lại.

Mô hình các chương trình hỗ trợ R&D của chính phủ Israel. Trục tung: Rủi ro; Trục hoành: Các giai đoạn của doanh nghiệp từ lúc sơ khai.

Chương trình Yoznet cũng hướng tới hỗ trợ các quỹ đầu tư mạo hiểm tại Israel. Phòng OCS còn tích cực xúc tiến các quỹ hỗ trợ đầu tư giữa nước ngoài và Israel. Tiểu biểu như: EUREKA (hợp tác giữa Israel - EU), BIRD (chương trình hợp tác giữa Israel - Mỹ) và nhiều quỹ khác nữa.

Với các yếu tố kể trên, cũng không có gì ngạc nhiên khi Israel là quốc gia có tỷ lệ ấn bản khoa học và sáng chế trên đầu người cao nhất thế giới. Các doanh nghiệp nhỏ được hỗ trợ từ khi hình thành ý tưởng tới khi phát hành trái phiếu đợt đầu. Họ được cung cấp những khoản tiền trợ giúp, những tư vấn chiến lược và mọi điều kiện thuận lợi từ chính phủ.

Có thể nói, chính sự tích cực từ chính phủ (ưu đãi thuế, gây dựng quỹ R&D…) đã thúc đẩy mạnh mẽ nền công nghệ Israel. Quốc gia này vẫn đang trên đà tăng trưởng mạnh với sự thúc đẩy mạnh mẽ từ khối doanh nghiệp nhỏ và hứa hẹn sẽ đe dọa vị trí của nhiều nền công nghệ lớn trên thế giới hiện nay.

Trung tâm R&D của Microsoft đặt tại Silicon Wadi, Israel. Ảnh: Ardent News.

Steve Jobs, một thiên tài công nghệ, đã chứng minh sức sáng tạo là không giới hạn: "Sự sáng tạo giúp phân biệt một nhà lãnh đạo với một người tùy tùng".

Tại Việt Nam, chúng ta có rất nhiều lợi thế. Chủ tịch HĐQT FPT Trương Gia Bình nhận đinh: "Chúng ta có dân số trẻ, thị trường lớn, lao động thông minh và ở góc độ nào đó là "máu kinh doanh" - đây là điều mà nhiều nước khác nằm mơ cũng không thấy được".

Đó chính là cơ hội để FPT nắm bắt, tạo ra những sân chơi về công nghệ, "truyền lửa" vào các thế hệ trẻ hiện nay trên khắp mọi miền đất nước và đưa FPT trở thành tập đoàn hàng đầu trên tầm quốc tế.

Lê Hoàng
(theo Nội San FPT)

Tin liên quan: