Ngành công nghệ thông tin (IT) ở Việt Nam trong những năm qua có thể coi là một trong những ngành tăng trưởng nóng, ngày càng thu hút các doanh nghiệp lẫn giới sinh viên tham gia. Tuy nhiên, phía sau sự náo nhiệt ấy liệu có gì cần quan tâm?

Chris Shayan, Giám Đốc Công Nghệ Thông Tin tại VietnamWorks

Được thành lập từ năm 2002 và hiện có hơn 200 nhân viên, VietnamWorks là một công ty tuyển dụng lớn và uy tín nhất ở Việt Nam hiện nay và là cầu nối giữa các doanh nghiệp và người lao động. Để giúp bạn đọc hình dung thêm về toàn cảnh tuyển dụng của ngành công nghệ thông tin tại Việt Nam, phóng viên VnReview đã có buổi phỏng vấn nhanh với ông Chris Shayan, Giám Đốc Công nghệ Thông tin tại VietnamWorks và cũng là người sáng lập trang web phân tích sự nghiệp Techlooper.com, trực thuộc VietnamWorks.

Dưới đây là nội dung buổi phỏng vấn, mời bạn đọc theo dõi:

PV: Chào ông, dựa trên nhu cầu của nhà tuyển dụng trên VietnamWorks thì những kỹ năng IT nào sẽ hot nhất năm 2015?

Theo thống kê tự động của trang TECHLOOPER.com, một trang phân tích nghề nghiệp VietnamWorks ra mắt cuối năm 2014, tính đến thời điểm hiện thời (tháng 4/2015), kỹ năng IT hot nhất là C/C++, chiếm 17,5% tổng nhu cầu tuyển dụng ngành IT. Các kỹ năng hot tiếp theo là lập trình web (16,7%), lập trình di động (11,8%) và kỹ năng lập trình Java (10,4%).

PV: So sánh thống kê này với những thống kê của ngành IT toàn cầu, thì Cyber security hay Big data mới là những xu hướng "nóng", vậy tại sao lại có sự khác biệt đó?

Ở đây có một sự nhầm lẫn, cyber security (an ninh mạng) hay big data (siêu dữ liệu) không phải là kỹ năng công nghệ, mà đó là những concept (ý niệm, xu hướng) của công nghệ. Ngay cả trong cyber security hay big data cũng đều dùng C/C++, ở đây là do cách phân chia khác nhau chứ không phải là khác biệt về thống kê. Hơn nữa, big data hiện mới chỉ phổ biến ở Mỹ và châu Âu, ở Việt Nam gần như chưa có nhiều công ty sử dụng hoặc chỉ mới sử dụng một phần.

PV: Vâng, vậy những xu hướng này có sự thay đổi nào so với những năm trước?

Nhìn chung so với cùng kì năm ngoái (tháng 4/2013 – tháng 4/2014), các kỹ năng C/C++ và Web tiếp tục được nhiều nhà tuyển dụng đòi hỏi. Số công việc đòi hỏi các kỹ năng này trong ngành IT đã tăng gấp đôi so với cùng kì năm ngoái. Các kỹ năng khác cũng được nhà tuyển dụng đòi hỏi ngày càng nhiều nhưng không tăng nhanh bằng C/C++ và Web.

PV: Còn ở Việt Nam hiện nay, kỹ năng IT nào đang thiếu hụt?

Hiện nay nguồn nhân lực IT ở Việt Nam khá dồi dào, ở các vị trí cơ bản như lập trình viên thì các nhà tuyển dụng có rất nhiều lựa chọn. Trong khi các vị trí cao hơn như quản lý thì có ít lựa chọn hơn và có thể nói là thiếu hụt. Điều này phản ánh một phần ở năng lực đào tạo lẫn khả năng "đào sâu và học hỏi" của các ứng viên.

PV: Trong lĩnh vực IT thì vị trí nào được tìm kiếm nhiều nhất? Khả năng đáp ứng ra sao?

Các vị trí lập trình là phổ biến nhất, với các kỹ năng cơ bản về lập trình Web và Mobile đang được nhiều ứng viên trang bị để đáp ứng nhu cầu nhà tuyển dụng.

PV: Ở Việt Nam, so với các ngành nghề khác, nhu cầu tuyển dụng nhân sự IT như thế nào?

Nhu cầu tuyển dụng ngành IT – Phần Mềm trong 2 năm vừa qua luôn đứng vị trí số 1 trên thị trường. Các công ty đang rất "khát" nguồn nhân lực IT chất lượng cao, đặc biệt là các công ty công nghệ thông tin của Nhật vừa mới phát triển thị trường Việt Nam và cần tuyển một số lượng lớn nhân lực IT.

PV: Mức lương đề xuất trung bình?

Mức lương trong ngành trung bình dao động từ khoảng trên 500 USD đến hơn 2000 USD, trong đó các công việc ngành lập trình di động, Python và quản lý dự án có mức trần trung bình cao nhất, từ 1200 USD đến 2085 USD, tùy vị trí và tính chất công việc cũng như công ty cụ thể.

PV: Ông có thể chia sẻ rõ hơn về mức lương này?

Ở VietnamWorks, chúng tôi có thể xem chi tiết mức lương apply cho từng vị trí mà các nhà tuyển dụng đưa ra, đây là một yêu cầu bắt buộc của chúng tôi với phía tuyển dụng. Tuy nhiên, họ có tùy chọn có thể cho người ứng tuyển xem hoặc không. Chúng tôi sử dụng thông tin đó để tính ra con số trung bình cho các công việc tương ứng.

Do đó, con số 500 USD ở đây tùy ở tính chất/chuyên ngành của công việc cũng như khả năng của ứng viên, chứ không phải dành cho sinh viên mới ra trường, thực tế chứng minh nhiều sinh viên mới ra trường vẫn nhận được công việc có thu nhập rất cao.

PV: Vậy vai trò của sáng tạo/tạo ra xu hướng mới ảnh hưởng như thế nào đến cơ hội nghề nghiệp và thu nhập?

Trong ngành IT, các kiến thức về lập trình như C, C++, Java, lập trình web... chỉ mang tính nền tảng. Tùy vào lựa chọn sự nghiệp của mỗi người, họ sẽ phải tự trang bị thêm những kiến thức và kỹ năng khác cho mình, đôi khi không liên quan tới công nghệ như phương pháp giải quyết vấn đề, thói quen quan sát và khả năng sáng tạo.

Có nhiều concept tương tự vậy đã xuất hiện, chẳng hạn như concept Linkedin của Reid Hoffman là một startup (khởi nghiệp) thành công tiêu biểu, do vậy khi có thêm sự sáng tạo và những kỹ năng khác thì thường mức thu nhập và cơ hội nghề nghiệp của họ sẽ sáng sủa hơn những người chỉ biết những kỹ năng nền tảng.

PV: Hiện nay, các sinh viên Việt Nam nói chung đang phải băn khoăn lựa chọn giữa việc bung thời gian học hết các nội dung mà hệ thống trường đại học ở Việt Nam đang giảng dạy hoặc là tập trung học chuyên sâu vào một lĩnh vực nào đó. Ông có lời khuyên nào đối với họ?

Thật khó để trả lời cụ thể, nhưng theo kinh nghiệm của chúng tôi, những kiến thức ở đại học luôn là nền tảng tốt nhất để người ta phát triển sau này, dĩ nhiên khi ở đại học chúng ta sẽ khó mà tiếp thu hết tất cả những gì được giảng dạy, nhưng tôi khuyên các bạn hãy cố gắng đào sâu và tìm hiểu những concept khác trong những gì mình được học, bởi sau này đi làm chính kỹ năng đào sâu và học hỏi đó sẽ giúp ích rất nhiều cho công việc.

Trong ngành IT, tôi đánh giá cao ở 2 điểm: Bạn có nền tảng vững hay không và khả năng học hỏi nhanh đến cỡ nào?

Công nghệ mới xuất hiện liên tục theo thời gian, nhưng bất cứ công nghệ mới nào cũng phải dựa trên những nền tảng cũ. Do vậy, khi bạn có nền tảng cũ rồi thì việc tiếp thu nền tảng mới sẽ dễ dàng hơn, đó là lý do bạn nên hoàn thành tốt việc tiếp thu kiến thức ở trường học của mình.

PV: Còn nhu cầu tìm việc IT thế nào? Tăng giảm ra sao?

Nhu cầu tìm việc ngành IT cũng tăng cao để đáp ứng với nhu cầu của thị trường, tuy nhiên mức tăng nguồn cung nhân lực ngành này không theo kịp tăng trưởng về nhu cầu tuyển dụng. Đặc biệt, ở các vị trí đòi hỏi các kĩ năng như Java, số lượng người tìm việc đáp ứng yêu cầu của nhà tuyển dụng rất giới hạn.

PV: Dựa trên kinh nghiệm của mình với các nhà tuyển dụng và người xin việc, VietNamWorks có lời khuyên như thế nào đối với các bạn sinh viên đang theo đuổi ngành IT?

Các bạn sinh viên đang theo đuổi ngành IT phải liên tục cập nhật xu hướng của thị trường để trang bị cho mình những kỹ năng cần thiết, đáp ứng nhu cầu nhà tuyển dụng, đồng thới nắm bắt thông tin về mức lương dựa trên các kỹ năng nhà tuyển dụng yêu cầu, và hiểu rõ tỉ lệ phân chia nhu cầu tuyển dụng dựa trên các kỹ năng này."

PV: Một câu hỏi liên quan tới VietnamWorks, ngoài vai trò là cầu nối giữa doanh nghiệp/bên tuyển dụng và người lao động, VietnamWorks còn có vai trò như thế nào trong việc hỗ trợ các doanh nghiệp và người lao động ở Việt Nam?

Ngoài trang web phân tích sự nghiệp Techlooper.com, cung cấp các thông tin về dữ liệu ngành IT ở Việt Nam (đưa ra các số liệu về xu hướng, mức lương, yêu cầu,... để họ có chọn lựa chính xác hơn), VietnamWorks đang có kế hoạch xin phép công ty mẹ ở Nhật để mỗi tháng đưa ra một sản phẩm mới cho người dùng Việt Nam, không liên quan đến lĩnh vực tuyển dụng; có thể giúp cho sinh viên tìm được công việc mới phù hợp với việc học của họ.

PV: Ngoài rào cản ngoại ngữ (cụ thể là tiếng Anh), theo ông đâu là rào cản lớn nhất của nguồn nhân lực Việt Nam trong thời gian tới?

Tôi chưa ở Việt Nam nhiều, nhưng VietnamWorks liên tục tiếp nhận các hồ sơ ứng tuyển về IT, so với 2 năm trước thì khi vào vòng phỏng vấn, nhìn chung các ứng viên ngày càng có tiếng Anh tốt hơn. Tuy nhiên, điều quan trọng ở đây là yếu tố tư duy mới là yếu tố ngăn cản nhiều nhất đến nguồn nhân lực IT ở Việt Nam. Hầu hết các công ty IT ở Việt Nam vẫn đang làm outsource (gia công) trong khi trên thế giới có hai loại công ty IT chính là outsource và product (sản xuất).

Hầu hết các startup của các nước châu Á như Singapore đang tiến vào Việt Nam, và khi mà nguồn nhân lực trong nước vẫn đang ngủ quên và chỉ quen với phong cách làm việc outsource thì các nhân lực này sẽ không thích hợp với các công ty startup thiên về product này. Vấn đề lớn nhất với nguồn nhân lực IT của Việt Nam là họ chưa có (nhiều) tư duy về product.

PV: Và nếu muốn apply vào một vị trí IT ở VietnamWorks, các sinh viên cần có gì?

Do đặc thù công việc chuyên sâu, nên mảng IT ở VietnamWorks hầu như không tuyển sinh viên mới ra trường/thiếu kinh nghiệm, nhưng nếu các sinh viên này không chỉ có kiến thức để vượt qua các kỳ thi mà còn biết cách đào sâu và học hỏi nhanh, cho thấy những gì mà họ đã đạt được trong quá trình học tập thì tại sao lại không tuyển? Ở VietnamWorks cũng có những ngoại lệ đặc biệt, và nếu được lựa chọn thì tôi thích những sinh viên năng động và cầu tiến như vậy.

Hữu Thắng
(theo VnReview)

Tin liên quan: