(Post 17/07/2009) Bill Gates đã nghỉ hưu và Vista, sản phẩm mới nhất của Microsoft đang vấp phải nhiều khó khăn. Vậy Microsoft sẽ phải làm gì để duy trì vị thế của mình?

Máy tính trên mọi bàn làm việc và trong mọi nhà đều sử dụng phần mềm Microsoft. Tỷ phú Bill Gates thường nói về điều này, viễn cảnh mà từ đó đã thôi thúc ông cùng Paul Allen thành lập công ty phần mềm vào năm 1975. Đến giữa thập niên 80, mọi người không còn xem thường câu nói ấy nữa khi Microsoft đã thật sự biến một mục tiêu táo bạo, khó khăn thành hiện thực.

BƯỚC ĐI TIẾP THEO?

Còn lúc này, Bill Gates đang từng ngày rời khỏi cương vị quản lý và Microsoft thời hiện đại đang tìm kiếm một hướng phát triển mới. Thực tế thì Microsoft vẫn là một trong những hãng làm ăn có lãi nhất. Trong năm tài chính 2007, doanh thu của Microsoft nhiều hơn doanh thu từ Adobe, Apple, Google, Oracle và Yahoo gộp lại. Tuy nhiên, những vết nứt trong vương triều Microsoft không chỉ xuất hiện sờ sờ ra đó mà chúng còn dần nứt rộng hơn.

Trên đấu trường web, chính Google chứ không phải Microsoft đang khiến nhiều công ty run rẩy và sợ hãi, điều mà Gates và Microsoft từng làm được trong những năm 1990. Lời đáp của Microsoft trước sự bành trướng của Google chỉ là những cố gắng không ngừng để mua lại Yahoo, nhưng mọi thứ vẫn chưa ngã ngũ tính đến thời điểm giữa tháng 7 vừa qua. Cạnh đó, những nỗ lực mở rộng và đưa Windows và Office lên web của gã khổng lồ trong lĩnh vực phần mềm này lại lờ đờ và khó hiểu. Trong khi đó, những đối thủ truyền kiếp như Apple và các công ty mới nổi như Mozilla đã chọn được con đường đúng đắn để cạnh tranh với đế chế Microsoft. Và bên ngoài tổng hành dinh Redmond, hầu như ai cũng xem Windows Vista là sản phẩm thất vọng.

Tác giả Harry McCracken tại tạp chí PC World Mỹ đã đưa ra vài lời khuyên dành cho Microsoft, đó là 15 biện pháp có thể giúp hãng tiến lên trong những năm tới. Có vài ý tưởng rõ ràng cũng đã nằm trong kế hoạch của Microsoft, số còn lại thì hãng này luôn muốn khước từ. Và dĩ nhiên cũng có những lời khuyên xung đột lẫn nhau. Tuy nhiên, không như tổng giám đốc điều hành Microsoft Steve Ballmer và các cộng sự, tác giả đã thoải mái vạch ra tương lai của Microsoft mà không phải cân nhắc đến việc thực hiện chúng như thế nào.

BỨC TRANH LỚN

1. Đừng cố làm mọi thứ cho mọi người

Microsoft sản xuất phần mềm và dịch vụ cho đủ loại đối tượng, từ những công ty khổng lồ cho đến trẻ nhỏ. Hãng cung cấp các ứng dụng cho máy tính cá nhân, máy chủ, thiết bị công nghiệp, điện thoại di dộng, thiết bị GPS và cho cả xe hơi. Microsoft cũng đang cố gắng trở thành một thế lực chính về quảng cáo trực tuyến. Hãng này sản xuất máy chơi game hệ console, máy nghe nhạc di động, chuột, bàn phím và bàn cảm ứng Surface. Thậm chí, Microsoft còn góp mặt vào một kênh tin tức truyền hình cáp. Không một công ty nào trên hành tinh này có thể làm tốt mọi thứ cùng lúc như vậy và thực tế là Microsoft đã không thể làm cho nhiều mảng kinh doanh kể trên có được lợi nhuận. Thay vì ôm đồm mọi thứ, hẳn sẽ khôn ngoan hơn nếu Microsoft tập trung vào những mảng kinh doanh cốt lõi như hệ điều hành, ứng dụng, dịch vụ và công cụ lập trình. Một ví dụ tiêu biểu là IBM, hãng này luôn rất nguyên tắc về những cơ hội đang theo đuổi nhưng vẫn quyết định từ bỏ mảng kinh doanh máy tính cá nhân mà chính họ đã tạo ra.

2. Liên tục nâng cấp, không phải vài năm một lần

Windows Vista có phần “nhạt nhẽo” khi tạo cảm giác những tính năng chính đã được quyết định từ nhiều năm trước, vào thời kỳ đầu của kỷ nguyên máy tính. Sự sáo mòn này là sản phẩm phụ của hướng đi của Microsoft về phát triển và phân phối phần mềm có tuổi thọ hàng thập kỷ. Ngược lại, Google có thể tung ra nhiều tính năng mới trên web rất nhanh chóng, gần như ngay khi họ có ý tưởng. Thậm chí, nếu các sản phẩm sống còn của Microsoft vẫn là các ứng dụng nền desktop thay vì dịch vụ web thì chúng vẫn cần được chuyển sang mô hình cải tiến liên tục thay vì chỉ thỉng thoảng. Ví dụ, tại sao không chuyển tính năng Microsoft Update từ dang những bản sửa lỗi hệ thống đơn điệu sang cách nào sinh động hơn để Windows, Office và các ứng dụng khác chạy tốt hơn sau từng ngày?

3. Luôn sáng tạo - thực tế không phải vậy

Thông điệp quảng cáo từ Redmond đưa ra có thể khiến bạn tin rằng Microsoft và sự sáng tạo là 2 từ đồng nghĩa. Thực ra, Microsoft có vẻ như thiên về bắt chước hơn là sáng tạo: ví dụ, khi Apple in dòng chữ nhỏ “Designed in California” ở phía sau mỗi chiếc iPod thì Zune cũng đưa ra dòng chữ tương tự “Hello from Seattle”. Điều này khiến người ta tự hỏi liệu Microsoft có nên chỉ định một giám đốc sáng tạo (Chief Innovation Officer) mà nhiệm vụ gồm cả việc quét sạch không khoan nhượng những bắt chước vô nghĩa.

4. Khách hàng là thượng đế, không phải nô lệ

Microsoft đưa ra những công nghệ chống sao chép, làm cho những khách hàng trả tiền phải đau đầu, rồi sau đó bảo với họ rằng hãng làm như vậy là mang điều tốt đến cho khách hàng. Microsoft khăng khăng vứt bỏ Windows XP khi mà rất nhiều người dùng vẫn muốn chạy hệ điều hành này. Thậm chí, khẩu hiệu của hãng là “Your Potential. Our Passion” (tạm dịch “Tiềm lực của bạn. Đam mê của chúng tôi”) cũng ra dáng “ bề trên”. Công ty đang thống lĩnh thị trường vẫn có thể bị chỉ trích vì thái độ đó; hơn nữa một công ty đang phải đối mặt với sự cạnh tranh thực sự trên mọi thị trường thì cần phải đối xử kính trọng hơn với khách hàng, kể cả khách hàng tiềm năng.

WINDOWS: LIÊN QUAN THẾ NÀO

5. Tương tác desktop-web trong Windows phải trơn tru

Ứng dụng chạy trên máy tính có những lợi thế riêng, các dịch vụ nền web cũng vậy. Các phiên bản Windows trong tương lai sẽ mạnh mẽ nhất nếu tận dụng được những lợi thế của đồng thời 2 dạng ứng dụng kể trên. Điều này có thể sẽ xảy ra: vào tháng 2/2007, Bill Gates chia sẻ với tờ Newsweek về một dự án “hướng người dùng”, trong đó Windows đồng bộ mọi tập tin, thiết lập, phông chữ và các dữ liệu khác của người dùng qua web, do đó người dùng có thể truy cập trên bất kỳ máy tính nào (dịch vụ Live Mesh hiện đang trong giai đoạn tiền thử nghiệm có vẻ như là sản phẩm đáp ứng được kỳ vọng trên).

6. Khởi động lại Windows

Trong năm 2000, Apple thay thế hệ điều hành OS 9 bằng một hệ điều hành mới hoàn toàn là OS X. Nước cờ “được ăn cả, ngã về không” này đã cứu Mac OS. Mặc dù Windows không phải là hệ điều hành cũ xưa như OS 9 nhưng thật khó mà nghĩ rằng Windows sẽ tồn tại thêm một thập kỷ nữa mà không có một nền tảng mới. “Min-Win”, một phiên bản có nhân giản lược của Windows, có thể là điểm khởi đầu tốt, nhưng nhiều lời đồn cho rằng nó sẽ không có trong Windows 7, hệ điều hành kế nhiệm Vista.

7. Chia đôi Windows

Về lâu về dài, thế giới cần một phiên bản Windows có nền tảng hoàn toàn mới. Nhưng sự phản đối mạnh mẽ kế hoạch loại bỏ Windows XP của Microsoft cho thấy nhiều người dùng chỉ muốn có hệ điều hành quen thuộc và có khả năng tương thích. Microsoft đã bán ra gần 20 phiên bản hệ điều hành từ trước đến nay, do đó tại sao không giúp cho cả 2 nhóm người dùng này đều được vui vẻ bằng cách đưa ra cả phiên bản Windows “cổ điển” lẫn phiên bản mới từ gốc đến ngọn.

8. Làm cho Windows chán hơn

MS-DOS là một phần mềm đơn giản, không có gì hào nhoáng, tập trung vào một nền tảng vững chắc, ổn định cho các ứng dụng của Microsoft và các công ty khác. Vì Windows thêm vào các công cụ cho ảnh số, giải trí, truyền thông nên hệ điều hành này trở nên phức tạp hơn và ít thỏa mãn nhu cầu sử dụng. Nhiều người sẽ thích ý tưởng Microsoft quay về với hướng cơ bản đối với những phiên bản hệ điều hành Windows trong tương lai. Một trong những trình diễn rộng rãi đầu tiên của Windows 7 lại liên quan đến phiên bản mới của Windows Paint. Đó không phải là một tín hiệu tốt. Microsoft nên tập trung vào việc tạo ra một hệ điều hành an toàn, đáng tin cậy hơn, dễ sử dụng hơn, thay vì bổ sung những tính năng vào một chương trình đồ họa.

9. Đưa Windows Mobile lên hàng đầu

Rõ ràng máy tính cá nhân của tương lai sẽ là hậu duệ của điện thoại thông minh ngày nay. Đó là lý do tại sao Apple tái sinh OS X như là một hệ điều hành di động dành cho iPhone. Và nếu không thể thích ứng được với thế giới di động, Windows sẽ chết. Windows Vista quá nặng để chạy tốt trên các máy tính xách tay giá rẻ, nói chi đến điện thoại di động, trong khi đó Windows Mobile 6.1 lại không có gì đột phá. Nhiều lời bàn tán cho rằng phiên bản Windows Mobile viết lại từ đầu sẽ là phiên bản 8 nhưng cũng phải vài năm nữa mới xuất hiện. Liệu sớm hơn có tốt hơn không?

ỨNG DỤNG: OFFICE VÀ HƠN THẾ NỮA

10. Vượt qua Google Docs

Ngày xưa, các ứng dụng văn phòng của Microsoft như Word, Excel và Powerpoint từng cạnh tranh với WordPerfect, 1-2-3 và Harvard Graphics. Sau đó, Microsoft chiếm ưu thế trên thị trường ứng dụng văn phòng bằng cách thức cổ điển: phát triển phần mềm tốt hơn. Còn lúc này, không quá khó để cho Microsoft tạo ra bộ ứng dụng văn phòng trực tuyến để cạnh tranh với Google Docs. Rõ ràng lúc này không ai có thể làm điều này tốt hơn Microsoft.

11. Kèm với bộ Office là phiên bản trực tuyến

Microsoft đã tiếp cận với mảng phần mềm ứng dụng văn phòng trực tuyến khá cẩn trọng bởi vì hãng này lo ngại sẽ “hạ sát” cỗ máy đang sinh lợi Office của mình: người dùng hiện đang trả hàng trăm USD cho bộ ứng dụng Microsoft Office sẽ chuyển sang sử dụng bộ phần mềm trực tuyến miễn phí. Vậy tại sao không cung cấp cho những khách hàng trả tiền một phiên bản Office trực tuyến hoàn hảo và xem đây là 1 phần của gói sản phẩm Office? Làm vậy sẽ giúp cho thế giới biết được rằng các công cụ trực tuyến thiết yếu rất đáng đồng tiền.

12. Biến định dạng tập tin Office thành không thể thiếu trên web

Định dạng tập tin của Word, Excel và Powerpoint là một trong số những tài sản giá trị nhất của Microsoft - thậm chí định dạng của bộ Office 2007 mà công ty đã công bố như là chuẩn mở. Chúng thậm chí sẽ còn là tài sản giá trị hơn nữa nếu được sử dụng rộng rãi trên web như định dạng PDF của hãng Adobe. Sẽ rất hay nếu như có một ứng dụng duy nhất để xem các tập tin Office, lý tưởng hơn nữa là kèm theo các tính năng chỉnh sửa. Office Live Workspace phục vụ phần nào cho mục đích này nhưng lại quá phức tạp nên khó phổ biến rộng rãi. Nếu làm được, điều này chắc chắn sẽ có ý nghĩa hơn định dạng XPS - phản ứng nửa vời của Microsoft với định dạng PDF.

13. Mang khái niệm studio vào sản xuất phần mềm

Microsoft Game Studios là bộ phận chuyên về game của Microsoft, hoạt động như là một tổ chức “mở” của các nhà phát triển: có thể do Microsoft sáng lập, mua lại và cũng có thể là các nhà phát triển độc lập - ví dụ, Bungie (Halo), Ensemble (Age of Empires), Lionhead (Black and White) và Rare (Viva Pinata). Kết quả là các tựa game mức trung bình do Microsoft phát hành lại có vẻ thú vị hơn các ứng dụng văn phòng ở mức trung bình. Nếu hãng cũng áp dụng mô hình tương tự cho bộ phận phát triển ứng dụng văn phòng thì có lẽ sẽ tạo được sự bùng nổ tính sáng tạo.

14. Xây dựng IE trên Firefox

Đây chỉ là lời đề nghị. Có thời trình duyệt IE là tài sản chiến lược của Microsoft, nhưng lúc này IE còn mang nhiều ý nghĩa hơn nữa. Vì vậy tại sao không biến đổi IE thành một công cụ duyệt web gọn gàng hơn, nhẹ nhàng hơn mà cũng cực kỳ dễ dàng tuỳ biến như Firefox.

15. Hãy là nhà phát triển hàng đầu cho iPhone

Năm 1984, Bill Gates từng nói “để tạo một chuẩn mới thì phải đưa ra một thứ gì đó không phải khác biệt một chút... Phải đưa ra một thứ gì đó thực sự mới mẻ và bắt được trí tưởng tượng của con người”. Không phải Gates đang ca tụng sản phẩm của Microsoft mà đang “tiên tri” về Apple Macintosh mới mẻ ra đời sau đó. Và mặc dù thực tế là Mac cạnh tranh trực tiếp với máy tính cá nhân chạy DOS (sau này là Windows), nhưng Microsoft cũng đủ thông minh để tự biến mình thành một nhà phát triển Mac quan trọng; thậm chí còn giới thiệu Excel cho máy Mac đầu tiên. Nếu Steve Ballmer cũng xem iPhone với cùng một niềm đam mê như vậy thì Microsoft cũng có thể làm ra tiền, không những thế các nhà phát triển của Microsoft còn học được những điều có thể làm cho Windows Mobile tuyệt vời hơn.

Microsoft có thể duy trì là công ty phần mềm lớn nhất thế giới trong vài năm tới, nhưng hãng cũng cần tận dụng những ý tưởng tốt.

PC World Mỹ

(theo PC World VN)