(Post 25/08/2009) Muốn cho việc mua bán qua
mạng được phát triển thì vấn đề quan trọng là phải có phương tiện thanh
toán qua mạng. Nếu trước đây, việc này được thực hiện bằng cách người
mua chuyển khoản cho người bán, độ tin cậy không cao và trên thực tế đã
có sự lường gạt, thì nay đã có các dịch vụ trung gian thanh toán qua mạng
có uy tín được triển khai tại Việt Nam.
Trước đây, các giao dịch mua và bán qua mạng Internet
(còn gọi là thanh toán trực tuyến) thường là các giao dịch trực tiếp,
người mua chuyển tiền cho người bán và đợi nhận hàng, không có đối chứng.
Chính vì vậy, đã có không ít trường hợp người mua bị mất tiền mà không
biết khiếu nại từ đâu. Nay, qua một khoảng thời gian dài phát triển các
hình thức thanh toán trực tuyến, các nhà cung cấp dịch vụ thanh toán trực
tuyến ở Việt Nam đã đưa ra nhiều dịch vụ thanh thoán vừa đảm bảo độ an
toàn khi giao dịch và phù hợp với người dùng Việt Nam.
Thẻ thanh toán
Đây không phải là loại thẻ master card, visa card...
có tính năng thanh toán quốc tế, bởi hiện nay còn khá nhiều nước trên
thế giới không chấp nhận các giao dịch qua mạng Internet bằng các loại
thẻ này. Họ từ chối thanh toán các đơn đặt hàng, mua hàng xuất phát từ
các địa chỉ IP của Việt Nam hoặc một số nước bị đưa vào danh sách đen
về các rủi ro khi mua và bán hàng qua mạng Internet.
Loại thẻ thanh toán mà các công ty phát hành game trong
nước đang phát hành đó chính là thẻ cào, dùng để nạp tiền vào tài khoản
game hoặc nạp tiền cho thuê bao di động trả trước (VinaPhone, Viettel,
MobiFone) bằng thẻ cào của dịch vụ Paynet (www.paynet.vn). Ở hình thức
thanh toán này, nhà phát hành thẻ sẽ hợp tác với các nhà cung cấp dịch
vụ di động hoặc mua một tài khoản lớn tiền nạp vào các thuê bao di động
trả trước, rồi “bắn” tiền sang điện thoại của khách hàng đã nạp bằng thẻ
của họ. Đối với các công ty phát hành game, đầu tiên họ phát ra các thẻ
cho game thủ nạp tiền vào game, hoạt động như là loại thẻ nội bộ. Đến
nay, một số nhà phát hành game đã hợp tác với các đơn vị bán hàng trên
mạng để chấp nhận thanh toán tiền bằng thẻ nạp tiền game, nghĩa là thay
vì trả tiền mua sản phẩm, khách hàng lấy số tiền đó ra mua (hoặc đến điểm
giao dịch loại thẻ này để nạp) rồi nhập mã số thẻ cho nơi bán.
Dù chưa thật thuận tiện nhưng hình thức giao dịch này
đã phần nào hạn chế những kẻ lừa đảo trên mạng, vì ít ra nhà phát hành
thẻ có thể chặn ngay số tiền đã giao dịch nếu khách hàng thông báo kịp
thời.
Thanh toán qua tài khoản ngân hàng
Hiện nay, hình thức thanh toán này chỉ có ở các ngân
hàng trong nước đã triển khai thành công dịch vụ Internet banking. Tuy
nhiên, không phải có tài khoản ở ngân hàng là bạn hoàn toàn có thể mua
sắm ở bất kỳ đâu trên mạng Internet, hình thức này chỉ thực hiện được
với những đối tác có hợp tác với ngân hàng mà khách hàng đang có tài khoản.
Tức là, muốn thực hiện được nhiều giao dịch, khách hàng phải lập nhiều
tài khoản ở các ngân hàng khác nhau. Và để xác nhận hay kiểm chứng giao
dịch sắp thực hiện, hầu hết các ngân hàng đều dùng hình thức xác nhận
bằng tin nhắn SMS. Trước khi một giao dịch hoàn tất, ngân hàng sẽ gửi
vào số điện thoại di động mà khách hàng đã đăng ký lúc mở tài khoản một
tin nhắn thông báo và chứa dãy số xác nhận giao dịch, khách hàng nhập
dãy số đó vào ô tương ứng trên trang web.
Dù vậy, không phải mọi đơn vị bán hàng đều có thể đàm
phán với ngân hàng để thực hiện việc thanh toán qua mạng. Chính vì thế,
một số công ty có uy tín đã đứng ra làm việc với ngân hàng để tạo ra thủ
tục thanh toán đặc trưng riêng. Từ kết quả đạt được với ngân hàng, các
công ty tín dụng này sẽ hợp tác với các đơn vị bán hàng trên mạng để người
dùng thanh toán tiền mua hàng bằng tài khoản đã tạo ở công ty tín dụng.
Thanh toán qua đơn vị tín dụng trung gian
Đây là hình thức thanh toán đang dần phổ biến ở Việt
Nam. Tùy theo năng lực và khả năng đàm phán của các công ty tín dụng,
một người dùng có tài khoản ở công ty tín dụng có thể chỉ mua được một
vài loại hàng của các công ty bán hàng trong nước, hoặc mua được khá nhiều
loại hàng ở trong nước và trên mạng quốc tế eBay mà không có tài khoản
Paypal.
Cách đây khoảng 1 năm, dịch vụ Mobivi (www.mobivi.com.vn)
cho phép người dùng lập tài khoản trên mạng Mobivi, rồi dùng tài khoản
này để đặt tour du lịch, mua tên miền, hosting, hoa tươi, sách, hàng hóa
ở một vài đơn vị chuyên bán hàng trực tuyến. Mới đây, dịch vụ NganLuong.vn
(www.nganluong.vn) của công ty giải pháp phần mềm Hòa Bình (Peacesoft)
ra đời đã mở rộng khả năng thanh toán và liên kết với các website bán
hàng trực tuyến gần như là trực tiếp. Sẵn với thế mạnh là đối tác tại
Việt nam của mạng mua sắm quốc tế eBay, khách hàng có tài khoản ở NganLuong.vn
có thể tự do mua các mặt hàng trên eBay mà không phải lệ thuộc vào các
quy định của eBay mà vốn dĩ người dùng Việt Nam không đáp ứng được.
Để có tài khoản thanh toán ở các đơn vị tín dụng như
NganLuong.vn, Mobivi, người dùng phải truy cập vào trang web của họ để
đăng ký một tài khoản rồi sau đó chuyển tiền từ tài khoản ngân hàng vào
(chỉ áp dụng ở các ngân hàng đối tác với họ), hoặc đến trực tiếp các điểm
giao dịch của đơn vị tín dụng để nạp tiền mặt. Bằng cách này, người dùng
chỉ cần nạp đủ số tiền cần mua hoặc dư một ít là có thể mua được hàng
nên việc mất cắp số tiền còn lại cũng khó xảy ra. Ông Nguyễn Hòa Bình,
giám đốc công ty Peasoft cho biết: “Sắp tới, có thể chúng tôi sẽ cho phép
người dùng NganLuong.vn đặt mua hàng trước rồi nạp tiền vào để nhận hàng”.
Mỗi giao dịch thực hiện thành công, nhà cung cấp dịch vụ NganLuong.vn
sẽ thu mức phí là 1.000 đồng cộng với 1% số tiền đã giao dịch; phí giao
dịch này phụ thuộc vào từng đơn vị cung cấp dịch vụ. Sau khi mua hàng,
nếu tiền trong tài khoản ở NganLuong.vn còn mà khách hàng không rút ra,
đơn vị cung cấp dịch vụ sẽ được hưởng lãi suất nhưng không nhiều. Ông
Bình cho biết thêm: “Hiện tại, chúng tôi đang cung cấp các đoạn mã
(code) để người dùng dễ dàng đăng ký bán hàng và nhận tiền thanh toán
qua tài khoản có ở NganLuong.vn, sau đó rút tiền ra từ ngân hàng; các
trang web bán hàng qua mạng cũng có thể đăng ký tài khoản (phải có giấy
tờ tùy thân thì mới đăng ký được) ở NganLuong.vn để lấy đoạn mã và chèn
vào phần thanh toán trên trang web mua bán của mình, thực hiện ngay các
thanh toán trên trang web mà không phải chuyển đến trang www.nganluong.vn”.
Trong quá trình giao dịch, tin nhắn chứa thông tin xác
nhận giao dịch sẽ gửi đến số điện thoại khách hàng. Nếu giao dịch không
thành công, hoặc bị hủy, số tiền đã giao dịch sẽ được đưa vào lại tài
khoản của khách hàng. Một khi xảy ra gian lận và được khách hàng yêu cầu,
đơn vị tín dụng cung cấp dịch vụ thanh toán này sẽ kiểm tra lại các giao
dịch đã thực hiện và trả lại tiền cho khách hàng.
Tôn Gia Quyền
(theo báo Khoa Học Phổ Thông) |
