Java là một ngôn ngữ lập trình phổ biến. Điều này được chứng minh thực tế trong suốt 20 năm qua. Đây là 10 lý do mà tôi luôn nói với bất cứ ai hỏi ý kiến tôi về việc học Java, và liệu Java là ngôn ngữ lập trình tốt nhất ở các khía cạnh cơ hội việc làm, phát triển các ứng dụng và hỗ trợ cộng đồng.

Hai thập kỷ không phải là một thời gian ngắn cho bất kỳ một ngôn ngữ lập trình nào, và Java đã khẳng định được sức mạnh từng ngày. Dù có những lúc, Java phát triển chậm lại, nhưng nó đã thích ứng tốt. Trước đó, với thay đổi cơ bản về hình thức Enum, Generics, và autoboxing trong Java 5, cải thiện hiệu suất với Java 6, và việc Google lựa chọn ngôn ngữ Java để phát triển ứng dụng Android, Java vẫn giữ vị trí là ngôn ngữ lập trình tiên phong.

Đây là 10 lý do mà tôi luôn nói với bất cứ ai hỏi ý kiến tôi về việc học Java, và liệu Java là ngôn ngữ lập trình tốt nhất ở các khía cạnh cơ hội việc làm, phát triển các ứng dụng và hỗ trợ cộng đồng.

1. Java rất dễ tìm hiểu

Nhiều người sẽ ngạc nhiên khi thấy điều này là một trong những lý do hàng đầu để học Java, hoặc coi nó như là ngôn ngữ lập trình tốt nhất, nhưng đó là sự thật. Nếu bạn học cấp tốc, sẽ rất khó để hoàn thành trong khoảng thời gian ngắn, đó là ví dụ xảy ra với hầu hết các dự án chuyên nghiệp. Java có cú pháp rõ ràng với chú thích nhỏ đi kèm, ví dụ Generics với dấu ngoặc nhọn chứa kiểu dữ liệu làm cho việc đọc và học chương trình Java trở nên dễ dàng và nhanh chóng. Một khi lập trình viên đã quen thuộc với những rào cản ban đầu như cài đặt JDK và thiết lập PATH và hiểu phương thức hoạt động của Classpath thì họ có thể viết chương trình trong Java rất dễ dàng.

2. Java là một ngôn ngữ lập trình hướng đối tượng

Một lý do khác khiến Java phổ biến bởi vì nó là một ngôn ngữ lập trình hướng đối tượng. Phát triển OOPS (Object-Oriented Programming System – hệ thống lập trình hướng đối tượng) dễ dàng hơn nhiều, và nó cũng duy trì mô-đun hệ thống, linh hoạt và mở rộng. Một khi bạn có kiến thức về định nghĩa OOPS như sự trừu tượng, đóng gói, đa nhiệm và thừa kế, bạn có thể sử dụng chúng trong Java. Bản thân Java là hiện thân của nhiều phương pháp tư duy tốt nhất và các mẫu thiết kế trong các thư viện của nó. Java là một trong số ít ngôn ngữ lập trình đạt tới gần 100% OOPS. Java cũng thúc đẩy việc sử dụng các nguyên tắc SOLID (Single responsibility, Open-closed, Liskov substitution, Interface segregation and Dependency inversion – một dạng thiết kế hướng đối tượng) và thiết kế hướng đối tượng theo hình thức dự án mã nguồn mở như Spring, mà chắc chắn rằng đối tượng phụ thuộc của bạn được quản lý tốt bằng việc sử dụng nguyên lý Injection (một lý thuyết trong thiết kế phần mềm).

3. Số lượng hàm dùng sẵn (API function) của Java hết sức phong phú

Một lý do khác mang lại thành công lớn cho ngôn ngữ lập trình Java là nó nhiều API. Quan trọng nhất là nó rất dễ nhìn, bởi vì nó xuất hiện cùng với việc cài đặt Java. Khi tôi bắt đầu lập trình Java, tôi viết mã cho các Applet và thời đó Applet là một giải pháp cho các hiệu ứng hoạt hình tuyệt vời, điều đó mang lại sự ngạc nhiên cho những lập trình viên mới như chúng tôi, những người đang sử dụng mã nguồn trong Turbo C++. Java cung cấp API cho I/O (giao tiếp dữ liệu), mạng, tiện ích, XML, phân tích cú pháp, kết nối cơ sở dữ liệu, và gần như tất cả mọi thứ. Những điều còn lại được chứa trong các thư viện mã nguồn mở như Apache, Google Guava và một số chương trình khác.

4. Các công cụ phát triển mạnh mẽ như Eclipse, Netbeans

Có thể bạn không tin, nhưng Eclipse và Netbeans đã đóng vai trò rất lớn trong việc làm cho Java trở thành một trong những ngôn ngữ lập trình tốt nhất. Viết mã trong IDE là niềm vui, đặc biệt nếu bạn đã từng viết mã trong hệ điều hành DOS Editor hoặc Notepad. Chúng không chỉ giúp hoàn thành mã mà còn cung cấp khả năng sửa lỗi mạnh mẽ, điều đó là cần thiết trong môi trường lập trình thực tế. Môi trường phát triển tích hợp (IDE) giúp cho việc phát triển Java dễ dàng hơn, nhanh và thuận tiện hơn. Tìm kiếm, tổ chức lại mã và đọc mã bằng IDE. Ngoài IDE, nền tảng Java cũng có một số công cụ khác như Maven và ANT để dịch và đóng gói ứng dụng Java, dịch ngược mã, JConsole, Visual VM để giám sát bộ nhớ Heap…

5. Bộ sưu tập thư viện mã nguồn mở phong phú

Thư viện mã nguồn mở đảm bảo rằng Java có thể được sử dụng ở khắp mọi nơi. Apache, Google, và các tổ chức khác đã đóng góp rất nhiều thư viện lớn, giúp Java phát triển dễ dàng hơn, nhanh hơn và tiết kiệm chi phí. Có những cấu trúc như Spring, Struts, Maven đảm bảo sự phát triển Java theo phương pháp xây dựng phần mềm tốt nhất, thúc đẩy sử dụng các mẫu thiết kế và hỗ trợ lập trình viên Java hoàn thành công việc. Tôi luôn luôn khuyên bạn nên tìm kiếm một chức năng cần viết bằng Google trước khi viết mã riêng của bạn. Đó là cơ hội tốt bởi vì nó phần nhiều đã được viết, kiểm tra và có sẵn để sử dụng.

6. Hỗ trợ cộng đồng tuyệt vời

Cộng đồng là sức mạnh lớn nhất của ngôn ngữ lập trình Java và nền tảng này. Một ngôn ngữ dù tốt thế nào đi nữa cũng sẽ không thể tồn tại nếu không có cộng đồng hỗ trợ, giúp đỡ và chia sẻ kiến thức. Java đã rất may mắn, nó có rất nhiều diễn đàn hoạt động, StackOverflow, tổ chức mã nguồn mở và một số nhóm người sử dụng Java giúp đỡ lẫn nhau. Cộng đồng các lập trình viên Java có thâm niên và thậm chí cả các chuyên gia sẽ giúp đỡ người mới bắt đầu. Java thực sự thúc đẩy việc thu nhận kiến thức và đóng góp hỗ trợ lại cộng đồng. Rất nhiều lập trình viên, những người sử dụng mã nguồn mở, tham gia vào xây dựng, nâng cấp mã mở, kiểm thử,… Các chuyên gia tư vấn miễn phí tại nhiều diễn đàn Java và StackOverflow. Điều tuyệt vời này đã mang lại tự tin cho những lập trình viên Java.

7. Java là miễn phí

Ai cũng thích những thứ miễn phí phải không nào, còn bạn? Vì vậy, nếu một lập trình viên muốn học một ngôn ngữ lập trình, hoặc một tổ chức muốn sử dụng một công nghệ, chi phí là một yếu tố quan trọng. Vì Java là miễn phí ngay từ đầu, tức là bạn không cần phải trả bất cứ khoản chi phí nào để tạo ra các ứng dụng Java. Chính điều này cũng giúp Java trở thành kỹ năng thông dụng trong cộng đồng lập trình viên, và các tổ chức lớn. Sự dồi dào lập trình viên Java là một lợi thế lớn, làm cho các tổ chức dễ dàng lựa chọn Java cho chiến lược phát triển.

8. Hỗ trợ tài liệu xuất sắc – Javadocs

Lần đầu tiên thấy Javadoc, tôi đã rất ngạc nhiên. Đó là tài liệu chứa nhiều thông tin về Java API. Tôi nghĩ rằng nếu không có tài liệu Javadoc thì Java sẽ không được phổ biến, và đó là một trong những lý do chính để tôi nghĩ rằng Java là ngôn ngữ lập trình tốt nhất. Không phải ai cũng có thời gian và ý định xem xét mã để tìm hiểu phương pháp làm hoặc làm thế nào để sử dụng một lớp. Javadoc làm cho việc học dễ dàng và cung cấp một tài liệu tham khảo tuyệt vời trong khi viết mã Java. Với sự xuất hiện của IDE, bạn thậm chí không cần phải nhìn Javadoc một cách rõ ràng trong trình duyệt mà bạn đã có thể nhận được tất cả thông tin trong cửa sổ IDE của bạn.

9. Java là nền tảng độc lập

Trong năm 1990, đây là lý do chính khiến Java phổ biến. Ý tưởng về nền tảng độc lập là rất tuyệt, và slogan của Java “viết một lần chạy mọi nơi” đã đủ sức lôi kéo để thu hút rất nhiều sự phát triển mới trong Java. Điều này vẫn còn là một trong những lý do để Java là ngôn ngữ lập trình tốt nhất, hầu hết các ứng dụng Java được phát triển trong môi trường Windows và chạy trên nền tảng UNIX.

10. Java có mặt ở khắp mọi nơi

Vâng, Java có ở khắp mọi nơi, trên máy tính để bàn, trên điện thoại di động, trên thẻ, gần như ở khắp mọi nơi và lập trình viên Java cũng vậy. Tôi nghĩ rằng số lượng lập trình viên Java vượt xa lập trình viên bất kỳ ngôn ngữ lập trình chuyên nghiệp khác. Dù không có bất kỳ dữ liệu để làm sáng tỏ nhận định ấy, kinh nghiệm đã chỉ cho tôi điều đó. Số lượng lớn lập trình viên Java hiện nay cũng là một lý do mà các tổ chức muốn chọn Java cho những phát triển mới hơn bất kỳ ngôn ngữ lập trình khác.

Có thể nói rằng, lập trình là lĩnh vực rất rộng và nếu bạn nhìn vào C và UNIX, chúng vẫn còn sống và ngày càng mạnh mẽ hơn, đủ để sống thêm 20 năm nữa, Java cũng không hề thua kém. Có nhiều cuộc thảo luận về lập trình chức năng (functional programming), Scala và ngôn ngữ JVM khác, nhưng chúng cần phải đi một chặng đường dài để tương thích với cộng đồng, các nguồn lực và phổ biến của Java. Rất tiếc lập trình hướng đối tượng cũng là một trong những mô hình lập trình tốt nhất, và miễn là nó tồn tại thì Java sẽ vẫn còn vững chắc.

(Techtalk via Techmaster)

Tổ Chức Giáo Dục FPT – fpt.edu.vn

Trường Đào Tạo Lập Trình Viên Quốc Tế – aptech.fpt.edu.vn