(Post 21/10/2006) Hà Nội Mới Tin Chiều số 700, ra ngày 14-10-2006 đã thông tin về việc trường ĐH FPT tuyển sinh khi chưa được phép của Bộ GD-ĐT. Về vấn đề này, GS.TS. Trần Hồng Quân, nguyên Bộ trưởng Bộ GD-ĐT, Chủ tịch hiệp hội các trường ĐH, CĐ ngoài công lập cho biết, ĐH FPT là trường đặc thù nhưng vấn đề nêu ra trong vụ việc này lại mang tính phổ biến đối với giáo dục ĐH Việt Nam hiện nay: đó là cơ chế quản lý... GS-TS Trần Hồng Quân - nguyên Bộ trưởng Bộ GD-ĐT |  |
Có phải ĐH FPT “xé rào”? - Với tư cách Chủ tịch Hiệp hội các trường ĐH, CĐ ngoài công lập, ông đánh giá thế nào khi ĐH FPT thông báo tuyển sinh khi chưa được phép của Bộ GD-ĐT? - Tôi được nghe trình bày là trường FPT chưa “xé rào” mà xin phép được thí điểm một số chủ trương “ngoài rào”. Tôi thấy, những vấn đề ĐH FPT đưa ra đều có lý (đề nghị được chủ động về chỉ tiêu tuyển sinh, mức học phí, nội dung chương trình, cách tuyển sinh). Hiệp hội đặc biệt quan tâm đến vụ việc này vì FPT là trường đặc thù nhưng vấn đề nêu ra lại mang tính phổ biến. Đây là trường thuộc công ty, đào tạo nhân lực cho chính mình. Tốc độ tăng trưởng, yêu cầu nhân lực của FPT rất lớn, hiện nay là 6.000 nhưng trong vài năm tới số nhân lực họ cần sẽ là 13.000. Với “đầu ra” được đảm bảo như vậy, việc đào tạo 500 chỉ tiêu/năm chưa là gì. ĐH FPT tuyên bố là trường phi lợi nhuận nên trường có thể lỗ (không quá nhiều) nhưng công ty lại “lãi”. ĐH FPT được coi là một khâu trong toàn bộ quá trình hoạt động của công ty – nơi đào tạo ra nguồn nhân lực cao, đảm bảo chất lượng để có thể phục vụ cho công ty và đáp ứng được nhu cầu trao đổi nhân lực với nước ngoài trong tương lai. Với những sinh viên nghèo, học giỏi, FPT sẵn sàng nhận rủi ro về mình khi nhận bảo lãnh cho đối tượng này được vay vốn từ ngân hàng để trang trải cho học tập. Dù mức học phí đưa ra được đánh giá là cao, khác thường so với các trường Việt Nam nhưng không hẳn là cao so với chi phí đào tạo để bảo đảm chất lượng cao như trường dự định. - Bộ GD-ĐT khuyến khích các trường tự chủ, nhưng không “thả lỏng” hoàn toàn cũng vì mục đích đảm bảo quyền lợi cho người học. Ông nghỉ sao khi ĐH FPT muốn là một ngoại lệ để vượt ra ngoài sự kiểm soát về chuyên môn của Bộ? - Bộ GD-ĐT không hề sai khi yêu cầu ĐH FPT phải làm theo đúng quy trình. FPT nên chấp hành. Đồng thời FPT xin thí điểm theo cách riêng của mình. Trong tương lai trường muốn được chủ động trong tuyển sinh theo cách riêng của mình, không phải phụ thuộc vào “ba chung” của Bộ. Trường có thể tuyển sinh một năm 2 lần với đối tượng là những sinh viên có ý chí, đam mê lĩnh vực CNTT, tư duy lôgic tốt… Nhưng vấn đề đặt ra ở đây là một trường như FPT, với đầy đủ những yếu tố thuyết phục nhất cho một cơ chế tự chủ nếu vẫn không được tự chủ thì những trường khác có thể tự chủ thế nào? Do đó, Bộ GD-ĐT nên cho FPT thí điểm để rút kinh nghiệm. Đây không phải là khuyến khích các trường phá rào nhưng các rào cản phải được xem xét tháo gỡ Trao quyền tự chủ cho các trường quá chậm - Ông đánh giá thế nào về việc Bộ GD-ĐT cần phải quản lý các trường vì đây là cơ quan đầu não phải chịu trách nhiệm trước xã hội về những vấn đề liên quan đến giáo dục - đào tạo? - Điều này đúng, nhưng chỉ Bộ GD-ĐT chịu trách nhiệm trước xã hội thì không đủ. Hiện nay, Bộ đang quản lý chặt chẽ đến nghiệt ngã, khiến cho cái gì cũng phải “xin”. Có thể thấy, Bộ không tin các trường. Thực tế để trụ được bản thân các trường phải chịu trách nhiệm đầu tiên vì sự sống còn của chính mình. Quy mô giáo dục ĐH của ta hiện nay rất thấp, cửa vào trường ĐH quá hẹp cho giới trẻ. Giữ khư khư quy mô nhỏ chính là tạo ra sự độc quyền trong giáo dục ĐH. Để “cởi trói” cho vấn đề này, cần phải nâng năng lực của giáo dục ĐH để ‘cung” tương đương với “cầu”, khi có cạnh tranh các trường mới tự phấn đấu nâng cao chất lượng để tồn tại. Tại sao hiện tại chỉ có 20 trường được thử nghiệm chương trình tiên tiến của nước ngoài mà không phải là trường nào dùng được thì cứ cho dùng? - Nhưng với điều kiện hiện tại của Việt Nam việc tăng quy mô có đồng nghĩa với giảm chất lượng không thưa ông? Bộ giao quyền tự chủ rộng rãi cho các trường chính là để giải phóng cho các trường khỏi sự trói buộc nhưng vẫn cần có sự giám sát chứ không bỏ mặc. Vấn đề là kiểm soát cái gì và mức độ thế nào. Đáng lẽ Bộ nên quy định chuẩn kiến thức và căn cứ vào đó để kiểm soát “đầu ra”, còn quy trình đào tạo thì để các trường chủ động. Việc tổ chức đánh giá các trường phải tiến hành định kỳ (nhưng phải là đánh giá thực chất chứ không phải là hình thức) và công bố công khai. Với vấn đề học phí, nếu các trường thu cao nhưng chi phí cho đào tạo thấp thì Bộ phải kiểm tra chứ không phải ép các trường không được thu cao. Làm vậy là đồng nghĩa với việc ép chất lượng xuống thấp, người Việt Nam vẫn có câu “tiền nào của nấy” mà. Bộ nên yêu cầu các trường công khai tài chính và khống chế tỳ lệ “lãi” để tái đầu tư là bao nhiêu, chứ không nên viện cớ vì dân mình nghèo nên học phí phải thấp và nén toàn bộ mặt bằng chất lượng ĐH xuống thấp tương ứng. Muốn có chất lượng quốc tế thì không thể làm theo cách chỉ đầu tư vài trăm USD, trong khi người ta bỏ ra hàng chục nghìn USD/SV/năm. Ngoài ra, cần có chính sách học bổng và tín dụng thỏa đáng. - Xin cảm ơn ông! Ngọc Lê thực hiện
(theo Hà Nội Mới Tin Chiều, 17/10/2006) | 
