(Post 27/10/2006) Đã qua rồi thời kỳ mà các ông chủ giao cho nhân viên chiếc điện thoại di động (ĐTDĐ) để tiện liên lạc và máy tính xách tay để tiện kết nối Internet qua mạng điện thoại. Nay người sử dụng đứng trước quá nhiều lựa chọn khi cần một thiết bị không dây.

Ngoài mạng cục bộ không dây Wi-Fi(1) và dữ liệu di động vốn đang phát triển nhanh chóng, hiện nổi lên hai lựa chọn mới sử dụng hệ thống OFDM(2) (Orthogonal Frequency-Division Multiplexing) : WiMAX di động(3) và FLASH-OFDM (Fast Low-latency Access with Seamless Handoff-OFDM). WiMAX di động được tiếp thị rầm rộ nhất, trong khi đó FLASH-OFDM đã được triển khai và hiện do tập đoàn thông tin di động Qualcomm sở hữu.

Vấn đề giữa công nghệ Wi-Fi và công nghệ tế bào di động là vấn đề giữa tốc độ và tầm phủ sóng. Các điểm truy cập Wi-Fi (hot spot) công cộng có thể cho phép người sử dụng ở quán cà phê Internet hoặc ở sân bay kết nối với tốc độ vài megabit/giây. Vì vậy, việc xác định chuẩn IEEE 802.11n(4) cho mạng cục bộ không dây là nhằm đẩy tốc độ kết nối lên khoảng 100 megabit/giây, đồng thời cải thiện tầm phủ sóng.

Dịch vụ dữ liệu di động thế hệ thứ 3 (3G)(5) có khả năng phủ sóng cả một khu vực đô thị. Ngày càng có nhiều khu vực đô thị của Mỹ được phủ sóng bởi mạng 3G. Chẳng hạn, Công ty Verizon Wireless hiện cung cấp dịch vụ di động sử dụng công nghệ CDMA EV-DO(6) (Evolution-Data Optimized) tốc độ cao ở 84 thị trường Mỹ, trong khi đó Tập đoàn Sprint Nextel cung cấp dịch vụ này ở 75 thị trường. Sprint Nextel có kế hoạch nâng cấp mạng dần dần lên phiên bản kế tiếp của EV-DO, Revision A, vào cuối năm 2006 và đầu năm 2007. Verizon cũng sẽ chuyển sang Revision A nhưng chưa tiết lộ thời điểm. Dự kiến, phiên bản mới của EV-DO sẽ làm cho tốc độ kết nối đầu nguồn gia tăng đáng kể.

Ở bên kia bức tường 3G là UMTS(7) (Universal Mobile Telecommunications System) - một hệ thống được xem là bước đệm trong kế hoạch nâng cấp hệ thống của các nhà cung cấp dịch vụ di động GSM như Cingular Wireless LLC. Theo Ritch Blasi, người phát ngôn của Cingular, hệ thống UMTS có mặt tại sáu thị trường Mỹ và con số này sẽ tăng lên 15 hoặc 20 vào cuối năm nay. Công ty sẽ sử dụng một phiên bản mới của công nghệ này, gọi là HSDPA(8) (High-Speed Downlink Packet Access). Nó phù hợp với tốc độ kết nối bình quân của hệ thống EV-DO. (Tất cả các mạng 3G có tốc độ kết nối gia tăng đột ngột ở những nơi ít bị nghẽn mạch.)

Blasi chỉ ra hai nét đặc biệt của hệ thống UMTS so với EV-DO. Thứ nhất, UMTS truyền âm thanh lẫn dữ liệu, cho nên người sử dụng có thể vừa gọi điện thoại vừa kết nối Internet trên cùng một thiết bị và hệ thống này được sử dụng rộng rãi ngoài lãnh thổ Mỹ. Vào nửa đầu năm 2006, Cingular dự định tung ra modem PC Card UMTS với băng tần kép cho phép người sử dụng kết nối mạng trong và ngoài nước Mỹ.

Công nghệ 3G hiện đang được tích hợp vào những máy tính xách tay được sản xuất hàng loạt. Dell vừa làm cho mọi người chú ý khi công bố kế hoạch hợp tác với Verizon để sản xuất máy tính xách tay sử dụng hệ thống EV-DO và liên kết với Cingular để sản xuất các hệ thống HSDPA (phiên bản mới của UMTS). Ngày càng có nhiều thiết bị xách tay sử dụng công nghệ 3G. Điện thoại mang nhãn hiệu Treo được cài phần mềm Microsoft Windows Mobile mà Hãng Palm công bố gần đây sẽ sử dụng công nghệ mạng EV-DO của Verizon.

WiMAX di động - một biến thể của WiMAX cố định và dự kiến sẽ xuất hiện ở dạng chuẩn vào cuối năm nay - hiện được Intel hậu thuẫn nhưng không thể giao hàng trước 2007. Theo Intel, cũng như Wi-Fi, WiMAX di động sẽ thành công nhờ sản lượng cao và tính tương thích toàn cầu, mặc dù những vấn đề liên quan đến việc chuẩn hóa và tần số sóng vô tuyến cần phải được tiếp tục giải quyết.

Những người đề xướng cho rằng công nghệ WiMAX di động cho phép phủ sóng trên phạm vi rộng ở thành phố lớn nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho những người sử dụng thường xuyên di chuyển từ chỗ này sang chỗ khác kết nối mạng dễ dàng nhưng với tốc độ truy xuất dữ liệu nhanh hơn 3G và ứng dụng đa phương tiện tốt hơn. Theo một số nhà quan sát, phần lớn những đối thủ cạnh tranh dịch vụ di động không sử dụng công nghệ 3G sẽ quay sang ứng dụng công nghệ WiMax.

Flarion Technologies Inc. đã tiên phong trong việc ứng dụng Flash-OFDM. Đầu năm nay, Qualcomm đã đạt thỏa thuận mua công ty này. Các mạng của Flarion đã được vài nhà cung cấp dịch vụ triển khai ứng dụng và là tâm điểm thử nghiệm của các nhà cung cấp dịch vụ khác như Nextel Communications Inc. Chúng được thiết kế sao cho có tốc độ kết nối ngang bằng WiMAX di động và có thể chạy tốt trên nhiều dải băng tần khác nhau.

Bob Egan, nhà phân tích của Tower Group, khuyên rằng máy tính xách tay nên trang bị công nghệ Wi-Fi vì đó là cách tốt nhất để nhân viên luôn ở trạng thái sẵn sàng kết nối mạng khi ở nhà cũng như ở các văn phòng khác nhau. Tuy nhiên, có những cách xử lý dữ liệu tốc độ cao khi đang đi trên đường tốt hơn việc sử dụng Wi-Fi tại điểm truy cập Internet không dây, ông nói.
Theo Egan, truy cập không dây diện rộng có khả năng trở thành giải pháp dài hạn tốt nhất. Cho đến khi có mặt rộng khắp thì WiMAX di động sẽ không có lợi thế lớn về hiệu suất hoặc giá so với 3G, ông nói. Tuy nhiên, ông khuyên không nên mua máy tính xách tay có gắn sẵn card 3G. Cách tốt nhất là mua riêng modem PC Card vì khi có một công nghệ mạng nào đó được cải tiến, chẳng hạn như EV-DO Revision A, công nghệ 3G sẽ bị đào thải, ông nói.

Các card 3G mà các nhà cung cấp dịch vụ di động hiện bán cho khách hàng bị khóa, chỉ sử dụng nội mạng. Vì vậy, khách hàng công ty sẽ phải ký hợp đồng thuê bao dài hạn để hưởng giá giảm. Theo quan điểm của Egan, chỉ có cách chấm dứt kiểu kinh doanh đó - nhưng nên nhớ không dễ chút nào - thì mới có thể thay đổi thế cân bằng cho khách hàng công ty và cả các đối thủ sử dụng hệ thống WiMAX.

Nhà phân tích Eddie Hold làm việc tại Công ty Current Analysis đồng ý rằng việc mua máy tính xách tay có sóng vô tuyến 3G bị nhà cung cấp dịch vụ di động khóa không cho kết nối với mạng khác sẽ khiến khách hàng công ty bị ràng buộc. Nhưng ông lại không tán đồng quan điểm của Egan về chiến lược tổng thể. Vì lẽ modem PC Card dùng cho hệ thống EV-DO làm cho máy tính xách tay hết pin nhanh hơn Wi-Fi gắn liền vào máy tính và có hiệu suất hoạt động thấp hơn, Hold nói.

Theo lời khuyên của Hold thì chỉ nên mua card 3G cho vài nhân viên thật sự cần nó. Đa số nhân viên vẫn có thể hoàn thành công việc tại những nơi có sẵn kết nối Wi-Fi, ông nói.

Sau này, các công ty có thể mua kết hợp các công nghệ kết nối. Sprint Nextel hiện có giấy phép sở hữu hàng loạt công nghệ trên hầu hết đất Mỹ và các công nghệ này có thể được phê chuẩn để ứng dụng cho WiMAX di động.

Minh Khôi tổng hợp
(theo Thời Báo Vi Tính Sài Gòn)

Một số thuật ngữ: