(Post 02/08/2008) Sách giáo khoa (SGK) ở Mỹ không ngừng tăng giá trong hai thập niên qua, theo báo cáo của văn phòng thống kê chính phủ nước này. Chi phí mua SGK hiện bằng 26% tổng học phí ở trường đại học công và gần 3/4 ở trường cao đẳng cộng đồng.

Sách giáo khoa mở sẽ giúp giảm đáng kể chi phí sách in đắt đỏ hiện nay - Ảnh: Cornellsun.com

Để giảm bớt chi phí học tập, người Mỹ đang hướng tới một hình thái thay thế: "SGK mở" SGK mở là SGK được tải lên mạng cho người dùng miễn phí. Sinh viên, giảng viên có thể tải về và in trọn cuốn hoặc từng phần. Giáo sư có thể thay đổi nội dung trong sách cho phù hợp với phong cách giảng của mình. Có vài tác giả định ra dịch vụ in theo yêu cầu với giá 10-20 USD.

Nicole Allen, người đứng đầu chiến dịch "Giúp SGK được bán với giá phải chăng" của nhóm nghiên cứu lợi ích công của sinh viên Mỹ, đang vận động chữ ký để có thể sớm cáo thị "Tuyên bố về SGK mở". "Hiện nay, các nhà xuất bản có một chỗ đứng vững chắc trong thị trường. Điều chúng tôi muốn làm là giúp người tiêu dùng được nhiều lựa chọn", cô giải thích. Bản tuyên bố (đăng ở www.maketextbooksaffordable.org) đã thu thập hơn 1.200 chữ ký từ các trường trung học, cao đẳng, đại học ở khắp 50 bang.

Tại California, Trường cao đẳng cộng đồng Foothill - De Anza cũng bắt tay vào dự án huấn luyện các giáo sư tìm và dùng các nguồn tài nguyên mở để có thể tự soạn SGK mở.

Triển vọng của SGK mở khiến nhiều người hoạt động trong ngành xuất bản truyền thống không thể nhắm mắt làm ngơ. Eric Frank, sau bảy năm làm cho Nhà xuất bản SGK hàng đầu nước Mỹ là Pearson Education, vào năm ngoái đã mạnh dạn xin nghỉ việc để bước vào công cuộc đầu tư mới. Anh dành ba tháng nói chuyện với học sinh sinh viên, giáo viên, người viết SGK để đi đến kết luận: "Học sinh, sinh viên đã quen tự chọn phải mua gì, các giảng viên có phong cách giảng bài khác nhau, còn tác giả sách in nhận nhuận bút ngày càng thấp". Xem ra SGK mở là giải pháp lý tưởng.

Tháng giêng năm nay, Frank và đối tác Jeff Shelstad mở NXB SGK mở đầu tiên của nước Mỹ, lấy tên Flat World Knowledge. Trên trang chủ www.flatwordlknowledge.com có chạy dòng chữ: "Các chuyên viên tạo ra. Người dùng nâng cao. Miễn phí cho tất cả”. Người sử dụng được đọc sách do NXB mạng này cung cấp miễn phí, nhưng nếu tải xuống họ trả 25 USD cho bản in trắng đen và 35-39 USD cho bản in màu. So với giá các sách mới bán bên ngoài khoảng 150 USD/cuốn, giá bán SGK mở giúp tiết kiệm rất nhiều.

Với sách của Flat World Knowledge, các giảng viên có thể chỉnh sửa nội dung cho phù hợp bài giảng của họ, và các tác giả lĩnh nhuận bút "ít nhất bằng với mô hình cũ”. Frank đang thông báo tuyển các tác giả có thể viết các bài đọc thêm và sẽ chi nhuận bút cho họ hẳn hoi.

"Những quyển đã ra đời là bằng chứng cho thấy chúng ta có thể có SGK mở chất lượng cao để sử dụng trong lớp học. Có lẽ chúng sẽ là nhân tố giúp thay đổi ngành xuất bản SGK theo chiều hướng tốt hơn", nhà hoạt động Nicole Allen nhận xét.

THỦY TÙNG - báo Tuổi Trẻ
(theo USA Today)