(Post 05/12/2005) Bạn tâm đắc nhất là điều gì? Với tôi là “đối với dân IT chúng ta không có gì là không thể vượt qua”, và tôi nghĩ “dự án lớn luôn thành công từ những điều nhỏ nhặt”…

Trong thời gian còn học tại FPT-Aptech, khoá chúng tôi đã hân hạnh được ghé thăm công ty Giải pháp Phần mềm FSS (FPT Software Solution). Các anh chị làm trong FSS đã dẫn chúng tôi tham quan nhiều nơi, và cung cấp cho chúng tôi không ít điều thú vị về công ty FSS. Và tất nhiên phần lôi cuốn nhất là vẫn là công việc mà công ty sẽ offer cho các Lập trình viên “will be” của Aptech đang ngồi đây. Nào là lập trình, kiểm tra chất lượng sản phẩm (Quality Controler)…, nhưng nghe lạ nhất là công việc “triển khai”. Chúng tôi nhìn nhau, không biết đó chính xác là gì? Có oai hơn lập trình không? Nhưng sao nghe chán thế, đặc biệt khi biết nó chỉ là cài đặt và tổ chức nghiệm thu chương trình.

Cuối buổi nói chuyện, được biết FSS cần có một đội triển khai ngay tại thời điểm này. Ấy vậy mà chỉ một vài người trong chúng tôi đăng ký tham gia thôi. Mọi người dường như háo hức với công việc lập trình hơn cả. Sau ngày hôm đó, những ai đi triển khai thì tham gia đào tạo và lên đường, trông họ cũng chả có gì hồ hởi. Bạn tôi cũng tham gia. Bạn ấy được nhà trường giúp cho đăng ký học lớp đêm. Nghe có vẻ vất vả quá nhỉ.

Hơn tháng trôi qua, trong một lần túm tụm uống café, bàn chuyện nhảm, tôi chợt nhìn ra đường. Ô kìa, tay nào quen quen đang bước vào trường Aptech mình thế nhỉ. À, thì ra thằng bạn đi triển khai về đây mà, trông nó lúc này khác quá, cả bọn suýt xoa. Bạn ấy đi đã tháng hơn! Trông người có việc làm rồi, dáng tự tin hẳn ra. Bọn chúng tôi vây lấy nó, hỏi tíu tít đủ điều, và cũng được nghe nó kể khá nhiều điều lý thú trong dự án mà nó tham gia với vai trò triển khai.

Trăm nghe không bằng một thấy, theo đúng như đã hẹn, tôi từng xin tham gia công tác triển khai cách đây 2 tháng, và bây giờ tôi đi. Hí hửng mơ mình với cái dáng tự tin trong ngày về hội ngộ. Tôi đã gặp một số anh em cùng trường ở buổi đào tạo đầu tiên. Những ngày học trôi qua êm đềm và không gây sốc lắm. Dự án áp dụng những công nghệ mà mình đã học, chỉ có cái nó được thiết kế to tướng hơn nhiều. Vả lại, chúng tôi không cần biết nó viết như thế nào, mà chỉ là học cách sử dụng nó thôi. Rồi đến những lời dặn dò trong ngày cuối của buổi đào tạo về cách lấy biên bản nghiệm thu. Thế là ổn rồi.

Nhóm chúng tôi được chuyển đến nơi làm việc là một cơ quan Nhà nước. Không biết các đồng nghiệp tôi nghĩ gì, chứ riêng tôi, cơm trong căn-tin cơ quan rẻ và ngon tuyệt. Chúng tôi quây quần bên anh trưởng nhóm xem anh cài đặt. Chà, ngồi xem đến hoa cả mắt. Tôi chợt thấy cài đặt quả không dễ dàng như mình nghĩ, có quá nhiều thông số để nhớ. Mất cả ngày để cài và kiểm tra sơ cái dự án to đùng ấy. Chúng tôi sợ mình quên ghi chép mọi điều mà trưởng nhóm dặn dò. Đây mới là giai đoạn chạy thử nghiệm dự án. Nó khác xa với trí tưởng tượng của tôi trong khi còn ngồi ở ghế nhà trường. Chúng tôi vẫn nghĩ là chỉ phân tích yêu cầu khách hàng, viết và demo thế là xong. Nhưng thực tế đã cho thấy cần có cái nhìn hoàn toàn khác. Khách hàng là những ông chủ khó tính thực sự. Họ sẽ yêu cầu được phục vụ đến tối đa sự tiện lợi cho họ, và chúng ta sẽ cố gắng chạy theo chiều lòng họ nếu muốn duy trì làm ăn lâu dài. Và tất nhiên hợp đồng là cái sườn cho sự uyển chuyển ấy.

Không đơn thuần là cài đặt rồi thôi. Chúng tôi đã ngồi nhiều giờ bên chiếc máy tính rà soát đi lại tiến trình vận hành của chương trình, đảm bảo nó sẽ không sơ hở ở một chỗ ngớ ngẩn nào đó. Cái mà chúng ta gọi là lỗi logic trong quá trình lập trình và tích hợp, chắc bạn cũng hiểu. Mãi cho đến khi thành thạo, chúng tôi trở thành những người hướng dẫn tận tình cho quý khách hàng. Bạn nghĩ thế nào khi phải hướng dẫn cho một những người chỉ rành về nghiệp vụ trên sổ sách. Bạn sẽ làm gì để giúp họ thao tác trên máy tính mà vẫn đáp ứng thói quen làm việc của họ. Liệu bạn có nghĩ như tôi, chúng ta thiết kế theo yêu cầu của họ. Mô tả tất cả, từ trình tự đến giao diện. Khó lắm phải không? Hơn nữa, bạn sẽ viết chương trình như thế nào để có thể chiều theo thay đổi chóng mặt của khách hàng? Giải pháp của chúng tôi là viết theo lối module cho tất cả các nghiệp vụ. Chỉ bằng cách này phần mềm chúng ta viết ra mới thật sự uyển chuyển như mong muốn. Module hoá phần mềm, tiết kiệm khá nhiều thời gian và công sức, bạn có đồng ý với tôi. Đó là cái làm tôi thật sự thích mê trong công việc này. Lần đầu tiên tôi nhìn tận mắt cái mà tôi chỉ từng biết qua sách vở.

Giải pháp chưa là tất cả để đưa đến sự thành công của công việc. Công ty còn đòi hỏi ở chúng tôi sự cần cù. Cẩn thận lại càng tốt hơn. Bạn có nhớ trong khi bảo vệ dự án tại trường, ta thường cần có dữ liệu mẫu để góp phần thuyết phục hơn không? Tuy nhiên đó chỉ là dữ liệu giả thôi, cái mà chúng tôi đang chơi là dữ liệu thực sự. Nó không những lớn về số lượng mà còn quan trọng cả về chất lượng. Đã có lúc chúng tôi phải thao tác chỉnh sửa dữ liệu với con số hàng chục ngàn record trong thời gian gấp rút của dự án. Và tất nhiên nếu để xảy ra sai sót, khách hàng sẽ có thể là bão Katrina với cái hợp đồng của chúng ta đấy. Có người hỏi tôi tại sao việc quan trọng như vậy lại giao cho những người mới như chúng ta. Điều đó là để thấy công ty không hề xem thường chúng ta khi mời chúng ta tham gia triển khai dự án. Công ty cũng không hề bỏ mặt chúng ta, khi cử ra một Leader gánh trách nhiệm, trực tiếp hướng dẫn, và sát cánh cùng chúng ta trong suốt quãng đường dài.

Tôi không phủ nhận rằng công việc mệt và đồng lương chưa thật sự cao. Tôi có thể đã từng sống hơi khiêm tốn trong khoảng thời gian đầu triển khai dự án. Nhưng lương thử việc cho sinh viên mới ra trường ở đâu cũng vậy thôi. Và “thử việc” không gì khác hơn là thử thách trong công việc. Bạn sẽ vượt qua mà phải không, hỡi những sinh viên Aptech? Mệt thì có mệt nhưng vui. Trong chúng tôi luôn đầy ắp tiếng cười khi nhận ra anh em mình đói no cùng nhau. Thấy tinh thần hào hứng khi tất cả cùng làm, cùng nghỉ. Thấy trong lòng ấm áp khi biết trưởng nhóm luôn ở cạnh bên. Tôi còn nhớ rất rõ câu nói của trưởng phòng chúng tôi, “đối với dân IT chúng ta không có gì là không thể vượt qua”. Giữa lúc mà chúng tôi gặp phải những khó khăn trong dự án, thì chúng tôi luôn nhận được sự giúp đỡ cần thiết của các “tiền bối” để vượt qua.

Để tâm sự với các bạn thì còn lâu mới hết, vả lại lời nói khó mà diễn đạt hết suy nghĩ và cảm xúc của những triển khai viên chúng tôi. Bạn tâm đắc nhất là điều gì? Với tôi là, “đối với dân IT chúng ta không có gì là không thể vượt qua”. Tôi nghĩ “dự án lớn luôn thành công từ những điều nhỏ nhặt” đấy bạn ạ!

Nguyễn Vĩnh Tú - FPT-Aptech
(Bài dự thi Aptech Đồng Đội 2005)