(Post 03/10/2009) Tomoko Namba đã gây dựng được khối tài sản nửa tỷ USD nhờ các trò chơi trên điện thoại. Namba là điển hình của những nhà lãnh đạo doanh nghiệp Nhật Bản trong kỷ nguyên công nghệ thông tin, những người muốn thúc đẩy tăng trưởng của doanh nghiệp thông qua hình thức sáng tạo ra các dịch vụ và sản phẩm mới. Bà là một hiện tượng hiếm có ở Nhật, là người phụ nữ đã tạo đột phá mạnh mẽ trong lĩnh vực kinh doanh công nghệ trong thế giới kinh doanh vốn chỉ dành cho đàn ông.

Tomoko Namba đã gây dựng được khối tài sản nửa tỷ USD nhờ các trò chơi trên điện thoại.

Thành công từ thất bại

Sinh năm 1962, trong một gia đình công chức bình thường ở thành phố Nigata, Nhật Bản. Namba đã lấy bằng cử nhân tiếng Anh tại Đại học Tsuda và quyết định tìm cơ hội tốt hơn tại một công ty nước ngoài sau khi tốt nghiệp. Ngay những ngày đầu đi làm, Namba đã nhận vị trí là nhân viên tư vấn bậc thấp cho McKinsey & Co. tại Nhật Bản và sau đấy tìm cách lấy được học bổng thạc sỹ của Trường kinh doanh Harvard, Mỹ.

Khi Internet bùng nổ, các công ty của Nhật đã thuê Namba làm việc để chỉ cho họ cách kiếm tiền bằng kinh doanh trực tuyến. Một trong những công ty đó là So-net của Sony. Namba đã đề nghị Sony mở ra một trang web đấu giá, họ liền hỏi tại sao bà không tự làm trang web này. Và năm 1999 bà đã làm, sau khi từ bỏ McKinsey để sáng lập DeNA.

Trang web đấu giá này nhận được 30 triệu USD tiền vốn từ Sony, nhà săn đầu người Recruit, công ty giao dịch nhà đất Sumitomo và một số công ty khác. Sau khi sáng lập DeNA, Namba tuyển một loạt lập trình viên trẻ tuổi chuyên viết phần mềm. Sau 4 năm liên tục thua lỗ, Namba quyết định hướng đến thị trường mục tiêu là dịch vụ Internet qua điện thoại. DeNA đã xây dựng một trang web đấu giá rất thành công, tên là Mobaoku vào tháng 3/2004. Công ty này đã đạt tốc độ tăng trưởng vượt trội.

Một lần Namba phát hiện ra rằng một bộ phận chuyên viết phần mềm cho hệ thống đấu giá trực tuyến của công ty bà đã thất bại trong việc cung cấp mã truy cập. Namba đã tức tốc gọi điện cho một trong những nhà đầu tư của mình, Kazutaka Muraguchi, đối tác của Nippon Technology Venture Partners.

Rất nhanh sau đó, các kỹ sư của các phòng ban đã đến đầy đủ trong văn phòng của DeNA để viết phần mềm bị thiếu. DeNA đã có thể khởi động dịch vụ đúng hẹn. Muraguchi nói rằng khủng hoảng nhỏ đó đã làm Namba trưởng thành: “Sau đấy cô ấy trở thành một doanh nhân thật sự”.

DeNA cũng đã trải qua một bước ngoặt vô cùng khó khăn trước bờ vực phá sản trước khi Namba đã níu giữ được bằng cách chuyển DeNA theo hướng đẩy mạnh kinh doanh trực tuyến, làm thay đổi cả doanh thu của doanh nghiệp này. Sau đấy, năm 2004, DeNA đánh bại Yahoo-Nhật Bản để giành được vị trí hàng đầu trong lĩnh vực đấu giá trực tuyến trên điện thoại di động tại Nhật.

Trong khi trước đó, hàng loạt các đối thủ khác mong muốn đánh bại Yahoo-Nhật Bản nhưng đều thất bại. Các dịch vụ mở rộng và doanh thu liên tục tăng trưởng là điều kiện đầy đủ để DeNA tiến hành đấu giá cổ phiếu lần đầu ra công chúng vào năm 2005.

Năm 2006, khi các trò chơi miễn phí trên điện thoại di động chỉ mới là những phiên bản thô kệch nhất được chuyển tải từ máy tính cá nhân, công ty DeNA của Namba đã có ý tưởng làm cho chiếc điện thoại di động trở nên vui vẻ, sinh động hơn nhờ những đồ họa bắt mắt hơn, những trò chơi có nhiều người chơi và gần gũi với thế giới thực.

Mobage, viết tắt của “mobile gaming town” ra đời xuất phát từ ý tưởng của một nhân viên. Nhờ vào một vài mẩu quảng cáo rao vặt trên các website, Mobage nhanh chóng thu hút giới trẻ, những người rất muốn chơi trò chơi điện tử trực tuyến.

Tập trung nhân lực vào lĩnh vực này, chỉ trong một thời gian ngắn, DeNA của bà đã gây được tiếng vang lớn trong làng giải trí trên mạng điện thoại di động. “Chúng tôi đã rất ngạc nhiên với những kết quả đạt được ban đầu”, Namba nhớ lại.

Cuối tháng đầu tiên tung ra sản phẩm này, lượt truy cập vào trang web để tải trò chơi trên điện thoại di động của DeNA đã lên đến 4 triệu lượt/ngày. Ngày nay, Mobage là trang web về điện thoại di động được truy cập nhiều nhất ở Nhật. Trang web này quá nổi tiếng đến mức, ngôi sao nhạc pop của Nhật là Cloe, người đã gây được nhiều thiện cảm trên Mobage, đã dành được một hợp đồng thu âm và đã cho ra đời album vào tháng 6 vừa qua.

Dịch vụ này hiện nay còn phổ biến hơn các dịch vụ điện thoại di động của cả Yahoo-Nhật Bản và Mixi, một trang web xã hội được Kenji Kasahara, người giàu thứ 37 Nhật Bản sáng lập.

120 trò chơi của Mobage bao gồm cả một cửa hàng mì ramen, nơi các người chơi có thể chạy đua để chuẩn bị món mì ngon nhất và một cỗ máy tạo ra các giải thưởng độc đáo. Bản thân trò chơi chẳng có gì là mới cả, Namba nói: “Bạn có thể làm được điều tương tự trên máy tính cá nhân, nhưng chúng tôi đơn giản hóa hơn, trò chơi trở nên nhẹ nhàng và mang tính giải trí nhiều hơn khi áp dụng cho điện thoại di động”. Người chơi, ít nhất phải hơn 19 tuổi có thể tham gia vào các nhóm, thiết lập mạng lưới bạn bè và những người chơi khác, yêu cầu tư vấn về thời trang chẳng hạn.

Chỉ 1/4 doanh số của dịch vụ này là từ quảng cáo. Số tiền còn lại thu được từ việc bán các nhân vật và các đồ dùng đi kèm, chẳng hạn, thanh kiếm samura, câu lạc bộ golf và quần áo của những thương hiệu thời trang nổi tiếng nhất. Các nhân vật và vũ khí được bán trực tiếp thông qua Mobage, nhưng Namba đã rất khôn ngoan khi xây dựng một hệ thống thu tiền có tên gọi là Moba-gold, hoạt động giống cơ chế bán hàng của các trang web điện thoại di động.

Chẳng hạn, tải chuông điện thoại từ trang web âm nhạc Dwango.jp và khách hàng sẽ được thưởng tiền ảo trên trang Moba-gold. “Trang web tài trợ cho chúng tôi tiền thật và chúng tôi cho họ tiền ảo”, Namba nói. Hình thức liên kết này đã đem lại 1/3 doanh thu hàng năm của DeNA. Đến nay, người sử dụng nào cũng muốn nhân vật trên website điện thoại di động của họ phải được mua từ DeNA, trong tương lai, Namba nói, bà có thể bán cho người sử dụng các công cụ để thiết kế quần áo và đồ dùng riêng.

Không có khó khăn nào có thể khuất phục được Namba nhưng hiện nay bà đang gặp một thách thức lớn nhất kể từ ngày sáng lập công ty vào năm 1999. Nhiều khách hàng của DeNA ở lứa tuổi 15 đến 16 đã không được phép sử dụng nhiều dịch vụ của công ty này.

Tháng 12 năm nay, Chính phủ Nhật đã ra lệnh cấm những người chơi game ở độ tuổi này, đồng thời, cấm các nhà cung cấp dịch vụ điện thoại không dây cung cấp các dịch vụ cho phép người dưới 20 tuổi truy cập và sử dụng các trang web có tính tương tác trên điện thoại di động.

Tuy nhiên, DeNA đã ứng biến rất nhanh trước thay đổi của chính sách. Các lập trình viên của công ty này đã tìm cách thiết kế các trò chơi phù hợp với những lứa tuổi được phép sử dụng. Do đó, doanh số của DeNA trong lĩnh vực trò chơi trên điện thoại di động tiếp tục tăng tốc.

Tăng trưởng bằng mở rộng dịch vụ

Namba là điển hình của những nhà lãnh đạo doanh nghiệp Nhật Bản trong kỷ nguyên công nghệ thông tin, những người muốn thúc đẩy tăng trưởng của doanh nghiệp thông qua hình thức sáng tạo ra các dịch vụ và sản phẩm mới. Các nhà đầu tư đánh giá rất cao nỗ lực của bà và họ đã bình chọn Namba là tổng giám đốc cừ nhất trong lĩnh vực kinh doanh phần mềm.

Khoảng hơn 100 triệu điện thoại di động đang được sử dụng tại Nhật Bản, đất nước có dân số 128 triệu người. Một nửa dân số truy cập Internet từ điện thoại di động, đây là một tỷ lệ cao nhất thế giới. Vì vậy, cách đây 5 năm, khi các kỹ sư tại công ty thiết kế phần mềm DeNA đề xuất ý tưởng xây dựng các trò chơi và các trang web về thông tin xã hội trên điện thoại di động, bà Tổng giám đốc, Tomoko Namba đã không do dự khi trả lời “Nhất trí”.

Ngày nay, trung tâm dịch vụ giải trí Mobage-town của DeNA đã có 11 triệu khách hàng đăng ký, cách xa con số 1 triệu của đối thủ cạnh tranh số một của hãng này. Với doanh thu từ quảng cáo trên trang web và mở rộng việc bán các nhân vật trong các trò chơi, DeNA đã tăng doanh số bán hàng 47% trong 6 tháng của quý II so với cùng kỳ năm trước, lên mức 299 triệu USD.

Tiếp tục với những thành công từ trò chơi điện tử trên và quảng cáo điện thoại di động, DeNA tiếp tục với dịch vụ tiền tệ ảo, có tên gọi là Moba-gold. Qua dịch vụ này, người chơi có thể mua những nhân vật trực tuyến cùng với quần áo và vũ khí ảo đi kèm. Trong 4 quý gần đây nhất, DeNA đã kiếm được 65 triệu USD lợi nhuận từ doanh thu 286 triệu USD, tăng lần lượt 167% và 110% so với cùng kỳ năm trước.

Trong năm 2007, cổ phiếu của DeNA đã tăng giá đến 75%, đẩy giá trị của 15% cổ phần do Namba nắm giữ lên con số 500 triệu USD. Tổng tài sản này chưa đủ để bà dành được một vị trí trong số 40 người giàu nhất nước Nhật. Nhưng người phụ nữ 46 tuổi này được đánh giá là một trong những người phụ nữ tự lập giàu có nhất và danh giá nhất của đất nước mặt trời mọc.

Để đánh bại lời buộc tội rằng Mobage cho phép các hoạt động nguy hiểm trên trang web, năm ngoái, DeNA đã khởi động chiến dịch tăng cường an ninh, ngăn chặn trẻ em dưới tuổi vị thành niên sử dụng dịch vụ gửi thư thoại, giới hạn chuyện giao tiếp trên website của trẻ vị thành viên với những bạn bè cùng lứa tuổi, và ngăn chặn tất cả người sử dụng trong việc tổ chức các cuộc gặp gỡ trực tiếp (offline meetings).

DeNA hiện có đến hơn 400 chi nhánh, hầu hết đều có các kỹ thuật viên chuyên nghiệp trong việc sử dụng chương trình lọc để giám sát 10 triệu lượt truy cập và thông điệp hàng ngày, gấp bốn lần con số của năm ngoái. Namba hy vọng có thể lấy một trong các giấy chứng nhận an toàn cho thanh niên vào đầu năm 2009.

DeNA phải cố gắng đạt được điều này, vì nếu khách hàng tuổi teen rời bỏ, DeNA sẽ phải tìm kiếm và mở rộng dịch vụ cho các khách hàng ở lứa tuổi lớn hơn. Năm ngoái, công ty đã bổ sung thêm những thông tin về thời tiết, tin tức và các dịch vụ hữu ích khác. Một dịch vụ xã hội mới hướng đến những người sử dụng ở tuổi trung niên và bắt đầu hợp tác với một đại lý du lịch để cung cấp các dịch vụ hỗ trợ thông tin du lịch.

Không dừng lại với thành công trong thị trường trong nước, DeNA quyết định mở rộng sang thị trường Mỹ. Namba muốn lặp lại thành công đã đạt được tại thị trường Nhật Bản. Công ty này đã thành lập văn phòng tại SanMateo, California, Mỹ và bắt đầu cung cấp dịch vụ miễn phí.

(Lê Hường)