(Post 21/07/2010) Giờ đây, trong buổi bình minh của thời đại sách điện tử, các cửa hàng sách sẽ sớm có được một đồng minh - người hùng mới: gã khổng lồ tìm kiếm Google.

Liệu Google có thành "người hùng" của các nhà sách trong thời đại số đang bùng nổ?

Đã từ lâu, các hiệu sách bán lẻ lao đao với hai đợt tấn công lớn, bắt đầu là những chuỗi cửa hàng hạ giá như Barnes & Noble, sau đó là từ các trang bán lẻ siêu tiện lợi như Amazon.com. Trong hoàn cảnh hiểm nghèo đó, dự án tới đây của Google liệu có mở ra cửa thoát cho các cửa hàng sách?

Cuối mùa hè này, Google dự định ra mắt Google Editions, một bước tiến đã được chờ đợi từ rất lâu trong thế giới sách điện tử. Công ty của CEO lừng danh Eric Schmidt tiết lộ về thương vụ mới này như một nỗ lực để bán các loại sách điện tử có thể đọc trên một trình duyệt web và truy cập được từ bất cứ đâu có kết nối Internet.

Hiện tại Google và Hiệp hội các Hiệu sách Mỹ (ABA) đang bắt tay với nhau để đẩy mạnh Google Editions. Theo đại diện của cả hai bên, họ đang hoàn thiện một thỏa thuận cho phép ông lớn tìm kiếm trở thành nguồn cung cấp sách điện tử trên các trang web của hàng trăm nhà sách độc lập trên khắp nước Mỹ.

Quan hệ hợp tác này có thể giúp các hiệu sách bước chân vào thị trường số hóa đang phát triển nhanh chóng để có thể giữ chân những khách hàng thích đọc sách trên màn hình hơn là trên giấy. Cho đến nay họ vẫn buộc phải cạnh tranh trong cuộc chiến không cân sức với những đối thủ như Amazon, Apple và Sony.

Len Vlahos, giám đốc điều hành hiệp hội ABA với hơn 1.400 thành viên cho biết: "Google đã thể hiện họ thực sự quan tâm đến thị trường của chúng tôi. Xét về nhiều mặt, đây quả là một "mối lương duyên" tốt đẹp."

Google rất có thể sẽ phải chiến đấu khá nhọc nhằn để "chiếm chỗ" trong thị trường sách điện tử vốn đã rất đông đúc. Công ty này không có nhiều kinh nghiệm bán lẻ. Họ cũng có rất ít cơ sở dữ liệu về thẻ tín dụng của các khách hàng nếu so với Amazon hay Apple. Không những thế, hệ thống thanh toán trên mạng, Google Checkout, cũng chưa được phổ biến rộng rãi.

Mặc dù vậy, ông lớn tìm kiếm vẫn đang cổ súy kế hoạch sách điện tử của mình như một lựa chọn khác biệt và cởi mở hơn rất nhiều so với các đối thủ. Một mặt Google sẽ kinh doanh bán lẻ sách ngay tại địa chỉ của mình, mặt khác hãng cũng kinh doanh bán buôn, cho phép các hiệu sách và các đối tác khác bán sách của Google trên trang web của chính họ.

Những người mua sách của Google sẽ không bị "dính chặt" vào bất cứ một thiết bị hay định dạng sách cụ thể nào. Trong khi đó, sách mua từ iBookstore của Apple chỉ có thể đọc được trên các thiết bị của Apple.

Tom Turvey, giám đốc chiến lược hợp tác của Google nói rằng khách hàng có thể truy cập vào các bộ sách của họ hoặc mua những cuốn sách mới từ bất cứ nơi nào trên thế giới bằng cách đăng nhập vào tài khoản Google. Ông nói dịch vụ này sẽ đi kèm với những kho sách khổng lồ sở hữu hàng trăm ngàn cuốn sách, bao gồm cả tiểu thuyết, sách chuyên ngành, học thuật, và cả sách giáo trình.

Google đã có trong tay 2 triệu cuốn sách do các nhà xuất bản cung cấp thông qua Chương Trình Hợp Tác, theo đó người dùng web được phép đọc thử sách trên các trang của Google và nhiều trang khác. Một dự án riêng biệt với nhiệm vụ scan những cuốn sách thư viện quí hiếm đã được Google thỏa thuận và thực hiện từ năm 2005.

Với vai trò là nhà bán buôn, Google sẽ làm công việc tương tự như các nhà phân phối bên ngoài, nghĩa là mua sách từ các nhà xuất bản và bán lại cho các cửa hàng bán lẻ. Lợi nhuận mà các công ty này kiếm được từ những thương vụ như vậy thường là con số phần trăm 1 chữ số, và Turvey đã nói Google cũng sẽ tuân theo thông lệ đó.

Độc giả có thể truy cập kho sách của Google ở bất cứ đâu có internet

Làn sóng sách điện tử đã bắt các hiệu sách phải đối mặt với một cuộc chiến phức tạp và luôn luôn thay đổi. Một số nhà sách đã thử bán sách trên trang web của họ dưới nhiều định dạng khác nhau do Adobe, Microsoft và Palm cung cấp.

Tuy nhiên, những nỗ lực này không mang lại nhiều lợi nhuận, và những thiết bị như Kindle của Amazon, Nook của Barnes & Noble và iPad của Apple đã thu hút hết sự chú ý của người đọc.

"Google đang tạo ra cho chúng tôi một sân chơi bên ngoài cánh cửa đóng kín của cuộc chơi lấy thiết bị làm trung tâm," Darin Sennett, Giám đốc phát triển web tại nhà sách Powell's phát biểu.

Bước tiến của Google trong việc bán sách điện tử cũng nằm trong chiến lược xâm nhập sâu hơn của công ty này vào lĩnh vực kinh doanh truyền thông số. Từ khi ra đời, Google chỉ kiếm tiền bằng việc đặt các quảng cáo bên cạnh những kết quả tìm kiếm trên các trang web.

Nhưng giờ đây, các đối thủ như Amazon và Apple cũng đang cố gắng để chiếm chỗ trong cuộc sống của mọi người, cả trong ví tiền của họ, bằng cách lưu trữ phim ảnh, chương trình truyền hình, âm nhạc và sách của họ trên các máy chủ của mình. Những công ty này hy vọng việc lưu trữ những nội dung yêu thích của mọi người sẽ giúp họ bán được nhiều hơn trong tương lai, đồng thời "cột" chân khách hàng vào những thiết bị mà họ đã bán ra, như Kindle và iPad.

Google có một lợi thế rất lớn trong cuộc chiến truyền thông vừa mới bắt đầu này. "Người khổng lồ" có thể thống kê các truy vấn tìm kiếm nội dung số trên trang web của mình - ví dụ truy vấn tìm kiếm cuốn tiểu thuyết mới nhất của nhà văn nổi tiếng John Irving - và người dùng sẽ nhắp chuột vào kết quả đầu tiên mà cỗ máy tìm kiếm đưa ra để mua sách.

Trong một cuộc phỏng vấn tuần trước, Giám đốc điều hành Google Eric E. Schmidt đã nói Google Editions là một "kết quả tự nhiên bắt nguồn từ mối quan tâm của chúng tôi với các cuốn sách, các thông tin và mối quan hệ với các nhà xuất bản".

Brad Stone
(Vân Anh dịch từ New York Times)