(Post 24/10/2006) "Trao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm cho các trường ĐH đã được hầu hết các nước, trước hết là các nước có trình độ phát triển cao thực hiện, chứng tỏ là một chủ trương phù hợp để quản lý có hiệu quả nền giáo dục ĐH. Thời gian chỉ ủng hộ nếu chúng ta đi đúng hướng và có lộ trình thích hợp. Đúng hướng bây giờ vẫn chưa đủ, vì đúng hướng nhưng đi quá chậm thì cũng thất bại".

HSSV tham dự triển lãm giáo dục Hoa Kỳ tổ chức ngày 13/10. Nền giáo dục ĐH Hoa Kỳ được biết đến như là nơi phát huy tối đa quyền tự chủ trong giáo dục ĐH, có nhiều trường ĐH giữ vị trí cao trong các xếp hạng trên thế giới. Ảnh: Lê Anh Dũng

GS.TS Hồ Sĩ Thoảng, Phó Chủ tịch Hội đồng Chính sách khoa học-công nghệ quốc gia tham gia ý kiến cho vấn đề "tự chủ trong giáo dục ĐH". Dưới đây là bài viết của ông.

*****

Thực ra, vấn đề trao quyển tự chủ (cũng tức là tự chịu trách nhiệm) cho các trường đại học, qua các phương tiện thông tin đại chúng và các hội thảo có thể thấy, là ý kiến các nhà khoa học và giáo dục đại học khá thống nhất và các nhà quản lý giáo dục cũng ủng hộ.

Theo tôi, vấn đề hiện nay không phải là có trao quyền tự chủ cho các trường đại học hay không, mà là ở chỗ lộ trình của công việc này phải như thế nào để vừa đủ thận trọng và nghiêm túc vừa không làm trì trên hơn nữa sự phát triển của nền giáo dục đại học trong bối cảnh hội nhập kinh tế trong “thế giới phẳng”.

Nhưng sự cấp bách của nó thì có thể nói là hết sức bức xúc.

Chính qua những ý kiến của các nhà chuyên môn tâm huyết với nền giáo dục đại học phát biểu trong thời gian gần đây mà xã hội càng thấy rõ hơn chúng ta đã bị bỏ xa qúa rồi.

Như đi trên một đoàn tàu thì chúng ta đang ở trên một toa nằm ở cuối đoàn tàu, cách quá xa những toa phía trước, thậm chí rất xa những toa của các nước phát triển ở mức độ trung bình.

Những khuyết tật của sự lạc hậu và bất cập của nền giáo dục đại học đang dần dần lọ diện và e rằng những điều xã hội đang nhìn nhận là tiêu cực cũng chỉ là phần nổi của tảng băng yếu kém và lạc hậu.

Xã hội ta có tình trạng là không ai nói gì thì coi như không có chuyện; khi có người đưa ra ánh sáng thì mới tá họa ra là quá tồi tệ mất rồi.

Chuyện chất lượng, chuyện bằng cấp, thậm chí cả học hàm học vị… ai dám chắc là xã hội đã nhìn thấy hết những bất cập của nền giáo dục, khoa bảng của đất nước?

Nhưng chuyện to lớn nhất, cấp bách nhất là năng lực của nền giáo dục đại học quá thấp, chất lượng của sản phẩm tạo ra có quá nhiều mặt yếu kém, bất cập để có thể phục vụ có hiệu quả sự nghiệp phát triển kinh tế-xã hội của đất nước.

Trao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm cho các trường đại học đã được hầu hết các nước, trước hết là các nước có trình độ phát triển cao, chứng tỏ là một chủ trương phù hợp để quản lý có hiệu quả nền giáo dục đại học.

Nó không phải chỉ toàn là hay, là tốt, nhưng chắc chắn hay và tốt là chủ yếu, và nó hay, tốt nhiều hay ít còn phụ thuộc vào chủ quan những tổ chức và cá nhân thực thi.

Thời gian chỉ ủng hộ nếu chúng ta đi đúng hướng và có lộ trình thích hợp. Đúng hướng bây giờ vẫn chưa đủ, vì đúng hướng nhưng đi quá chậm thì cũng thất bại. Mà phải có lộ trình hết sức cấp tập trong phạm vi khả năng có thể cao nhất của chúng ta.

Xin đề nghị các cơ quan quản lý giáo dục, trước hết là Bộ GD-ĐT, có quyết tâm cao và những quyết sách phù hợp nhất với yêu cầu trong việc theo đuổi một lộ trình có khả năng dẫn chúng ta vượt qua trì trệ và lạc hậu sớm nhất có thể được.

Hồ Sĩ Thoảng

(theo VietNamNet)