(Post 29/04/2006) Trở thành gương mặt thần tượng trong làng doanh nghiệp thế giới với cuộc cách mạng máy tính cá nhân, Bill Gates bây giờ vẫn đứng đầu danh sách những người giàu nhất thế giới (12 năm liên tục). Ông được kính trọng bởi óc thông minh siêu việt, bởi tầm nhìn sắc bén trong kinh doanh, bởi sự quyết đoán trong quản trị doanh nghiệp và còn bởi tấm lòng từ thiện.

Không có khoảng cách giữa đẳng cấp

Thời báo Time cho biết, hai vợ chồng tỷ phú Bill và Melinda Gates đã bỏ ra 29 tỷ USD để làm từ thiện “nhanh hơn bất kỳ ai khác”. Tổ chức Bill và Melinda Gates (BMF) đã cứu ít nhất 700.000 người bằng các chương trình tiêm chủng vắcxin, tặng máy tính và giúp nối mạng cho 11.000 thư viện thế giới cũng như tài trợ quỹ học bổng lớn nhất lịch sử.

Từ khi BMF được thành lập năm 2000 đến nay, vợ chồng tỷ phú Mỹ này “đã thay đổi lĩnh vực y tế toàn cầu, đẩy các bệnh tật gây ra từ đói nghèo lên điểm chú ý và làm hồi sinh các nguyên tắc hoạt động trong nhiều lĩnh vực từ nghiên cứu ký sinh học đến khoa học vắcxin” - (tác giả Geoffrey Cowley viết trên tờ Newsweek ngày 19/12/2005).

Liên ứng toàn cầu cho vắcxin và chủng ngừa (GAVI) – thuộc BMF, được kích hoạt ban đầu vào năm 2000 với đóng góp 750 triệu USD của Bill Gates – hiện có ngân sách 8 tỷ USD, được ủng hộ từ gần 10 quốc gia. Giới chuyên gia tin rằng GAVI đã cứu hàng triệu người trong hơn 5 năm qua và mục tiêu trong thập niên kế tiếp là cứu hai triệu người.

BMF có mục tiêu rất rộng và đầy thiện tâm, không chỉ cấp học bổng (giáo dục) mà còn vô số dự án liên quan phòng chống AIDS (y tế cộng đồng). Tính đến tháng 3-2006, BMF đã tài trợ 90% ngân sách thế giới cho chương trình xóa bệnh bại liệt tại các nước nghèo. Đó là chưa kể nhiều chương trình khác chẳng hạn tài trợ cho Viện Nghiên cứu lúa gạo Philippines hoặc Dự án xây dựng thư viện tại Mexico…

Nước Mỹ có nhiều tỷ phú làm từ thiện nhưng hầu hết đều ngồi trên ghế bành salon và điều khiển chương trình tài trợ, còn vợ chồng Bill Gates, họ đích thân đến tận những địa điểm đói nghèo, lạc hậu và khốn khó. Năm 1992, Bill Gates từng tặng ngân sách từ thiện hơn 21 triệu USD (chủ yếu cho các tổ chức từ thiện địa phương và trường học tại Mỹ). Lúc đó, gia sản Bill Gates chỉ mới 8 tỷ USD.

Nền tảng giáo dục gia đình

Bố mẹ Bill Gates từng dạy con sống rộng lượng, bao dung, sống có lòng, sống thiện. Bà Mary - mẹ Bill Gates - làm giáo viên cho đến khi sinh con. Và dù bận bịu nuôi ba con, bà Mary vẫn có chân trong ban giám đốc điều hành nhiều tổ chức từ thiện tại Seattle. Bà là phụ nữ đầu tiên ngồi ghế chủ tịch tổ chức United Way International. Sau khi được bổ nhiệm vào Hội đồng quản trị Đại học Washington, bà tiến hành chiến dịch thành công trong việc ngưng kế hoạch đầu tư của trường vào Nam Phi (để chống chế độ apartheid lúc đó).

Bố Bill Gates – Bill Gates Sr, một luật sư giàu có – cũng hoạt động trong United Way International và Đại học Washington. “Bố mẹ tôi thường kể lại những gì họ làm với dụng ý đặc biệt để giáo dục tính thiện cho các con” – Bill Gates kể trong phiên họp thường niên ban điều hành BMF vào tháng 11-2005. Năm 1994, không lâu sau khi Mary từ trần (khi ấy, bố con Bill Gates cùng Melinda -vợ Bill Gates - đang xếp hàng xem phim), cụ Bill Gates Sr bắt đầu trực tiếp giúp Bill Gates thành lập tổ chức William H. Gates Foundation.

Thoạt đầu, vợ chồng Bill Gates chỉ tập trung vào lĩnh vực kiểm soát dân số và sức khỏe sinh sản nhưng sau đó họ nhận ra rằng chăm sóc y tế tốt hơn sẽ giúp kiểm soát dân số hiệu quả hơn. Năm 1998, cụ Bill Gates Sr tình cờ đọc báo cáo từ International AIDS Vaccine Initiative (tổ chức nhỏ, phi chính phủ, tại New York City) về sự khó khăn trong tìm kiếm vắcxin. Bill Gates Sr lập tức viết thư cho Bill và Melinda: “Bố không biết chúng ta có thể làm được gì trong trường hợp này nhưng nếu đây không phải là ý nghĩa của hành động từ thiện thì bố không biết từ thiện còn có giá trị gì nữa!”. Bill trả lời trong lá thư vỏn vẹn một từ “đồng ý” (“agreed”) và ngay sau đó ủng hộ 1,2 triệu USD cho chương trình nghiên cứu vắcxin AIDS.

Lần khác, một cố vấn trong William H. Gates Foundation đưa Bill bản báo cáo từ Ngân hàng phát triển thế giới. Báo cáo gồm 329 trang giải thích tại sao hàng triệu người tại các nước nghèo chết bởi bệnh tật; liệt kê các phương pháp hiệu quả và ít tốn kém nhất để phòng ngừa (từ chủng ngừa đến chế độ dinh dưỡng). Suốt kỳ nghỉ cuối tuần đó, vợ chồng Bill Gates ngấu nghiến đọc và nghiên cứu từng chi tiết trong báo cáo. “Rất nhanh chóng, chúng tôi biết mình phải làm gì” – Melinda kể.

Vậy là bắt đầu từ năm 1999, vợ chồng Gates thành lập BMF với ngân sách ban đầu 17 tỷ USD. Đó là thời điểm tổng giá trị tài sản Bill Gates lần đầu tiên đạt cột mốc 100 tỷ USD (tài sản cá nhân cộng với nguồn thu nhập hàng năm khác trong đó có cổ phiếu), và họ cũng bận bịu với vai trò thiên chức bố mẹ (lúc đó bé Jennifer chỉ lên 3 và Rory mới 7 tháng tuổi).

Và trong một khoảnh khắc bất ngờ, Bill chợt nghĩ đến số phận hàng triệu đứa bé khác không có may mắn sinh ra trong gia đình giàu có như Jennifer và Rory. Cuối cùng, hai vợ chồng nhận ra rằng điều xấu nhất đối với hai đứa con chính là quyết định để lại toàn bộ tài sản cho chúng.

Một bài báo trên tờ Fortune năm 1986 từng giúp Bill hiểu rằng những người sinh ra trong gia đình giàu có thường có khuynh hướng ít năng động nhất. Bill cũng bàn nhiều về đề tài trên với những người giàu sụ khác, chẳng hạn Warren Buffett và Katharine Graham (cố chủ bút tập đoàn báo chí Washington Post). “Warren thường nói, bạn muốn cho bọn trẻ đủ để chúng không phải lo lắng nhưng bạn đừng nên cho quá nhiều khiến chúng không cảm thấy cần phải làm việc và cống hiến” – Bill Gates kể.

Một hình mẫu hiếm hoi của tư bản hiện đại

Không lâu sau, vợ chồng Bill Gates nhận thấy họ không bao giờ có thể làm những gì kỳ vọng bởi khoản tiền đóng góp chỉ như một giọt nước trong bể. Dù vậy, thay vì nản chí, họ quyết định thực hiện chiến dịch kêu gọi cộng lực từ đủ tổ chức và chính phủ. Họ dùng thuật từ “đòn bẩy” trong triết lý kinh doanh ở Microsoft cho BMF.

Theo Tổ chức y tế thế giới (WHO), cần có 25 tỷ USD/năm để cứu 8 triệu sinh mạng. BMF chỉ có khả năng góp 1 tỷ USD trong ngân sách năm nay chẳng hạn và như vậy họ cần “đòn bẩy” của 24 nguồn lực nữa. Thế là BMF lập một văn phòng tại Washington DC và bắt đầu gặp nhiều chính khách thế giới, từ Thủ tướng Anh Tony Blair, (nguyên) Thủ tướng Đức Gerhard Schroeder, Tổng thống Pháp Jacques Chirac đến Ngoại trưởng Mỹ Condoleezza Rice.

BMF cũng kêu gọi ủng hộ từ các chính phủ. Na Uy đã góp 290 triệu USD trong dự án 5 năm cho GAVI; 5 quốc gia châu Âu khác cũng ủng hộ 4 tỷ USD trong 10 năm... Nhận thấy chiến dịch đấu tranh không mệt mỏi cho thế giới thứ ba của Bono, Bill Gates cũng gặp Bono nhiều lần và cùng phác họa kế hoạch từ thiện đại quy mô và đầy nhân ái.

Trung bình mỗi ngày, BMF nhận khoảng 140 thỉnh cầu giúp đỡ và cụ Bill Gates Sr vẫn ngày ngày xách cặp đến văn phòng BMF làm việc (cụ được trả lương 179.275 USD/năm). Tại sinh nhật lần thứ 80 của cụ vào tháng 11-2005, Bill Gates đã làm bố ngạc nhiên với món quà: chương trình học bổng 33 triệu USD cho sinh viên khoa luật Đại học Washington (dành cho các đối tượng cam kết làm việc cho nhà nước). Đây là chương trình học bổng lớn nhất lịch sử Đại học Washington và sẽ kéo dài 80 năm.

Cũng tại Seattle vào tháng 11-2005 trong phiên họp với khoảng 50 khoa học gia, BMF tuyên bố chương trình trợ cấp Grand Challenges cho ai tìm ra giải pháp cho những vấn đề nhức nhối về y tế toàn cầu. Và BMF tiếp tục cuộc chiến xóa nghèo toàn cầu. Hạ tuần tháng 3-2006, BMF vẫn tiến hành chiến dịch “đòn bẩy” khi kêu gọi hợp tác của tất cả tổ chức từ thiện phi lợi nhuận tại Mỹ (hiện có 837.027 tổ chức như vậy ở Mỹ).

Theo công bố (hàng năm) của chuyên san Forbes (số đề ngày 27-3-2006), năm nay thế giới có đến 793 tỷ phú (so với 140 tỷ phú cách đây 20 năm) với tổng tài sản trị giá 2,6 ngàn tỷ USD và Bill Gates vẫn đứng đầu bảng và vẫn là một Bill Gates làm từ thiện nhiều nhất thế giới…

Như VietnamNet đã đưa tin, tỷ phú Bill Gates, chủ tịch tập đoàn Microsoft sẽ đến thăm Việt Nam vào ngày 22/4 tới. Chương trình dự kiến, Bill Gates sẽ có buổi tiếp kiến với Thủ tướng chính phủ Phan Văn Khải, gặp gỡ và làm việc với một số đối tác quan trọng của Microsoft tại VN như: bộ BCVT, bộ GDĐT, VCCI để tiếp xúc với cộng đồng doanh nghiệp VN, tham dự một số sự kiện của Microsoft VN và đặc biệt có buổi giao lưu với sinh viên cả nước tại một trường Đại học lớn của Hà Nội. Dự kiến, chương trình giao lưu với sinh viên sẽ được tường thuật trực tiếp trên truyền hình và báo điện tử, để các bạn trẻ cả nước có cơ hội giao lưu trực tiếp và gián tiếp với con người nổi tiếng này.

(Theo SGGP)